به طور کلی در هر نقشه برداری، باید عمل سطح بندی صورت بگیرد که ما در این عملیات با سه سطح طبیعی، بیضوی و ژئوکید سر و کار داریم. در واقع سطح، همان سطح طبیعی است که اندازه‌گیری روی آن انجام می‌شود و بیضوی، مبنای محسبات است. ژئوکید نیز مبنای ارتفاعات در نظر گرفته می‌شود. در ادامه بیشتر درمورد سطح بندی در نقشه برداری خواهید خوانید. با سیوان لند همراه باشید.
نقشه برداری چیست؟
در واقع این عملیات، علم و هنر تهیه‌ی نقشه با استفاده از تعیین موقعیت نقاط و اندازه‌گیری فواصل و زوایای بین آن‌ها است. یا به بیان دیگر، برداشت عوارض و تصویر آن‌ها بر سطوح نقشه، هدف اصلی این شاخه است. این رشته‌ی مهندسی در سه بخش فعالیت می‌کند:
عملیات زمینی
اولین قدم در تهیه‌ی نقشه، برداشت نقاط موجود بر سطح زمین با یکی از روش‌های موجود و با استفاده از ابزارهایی همچون: دوربین‌های نقشه برداری، GPS یا GNSS نقشه برداری، پهباد یا عملیات نقشه برداری کلاسیک در فضای باز است.
عملیات دفتری
کارهایی همچون: محاسبات و پردازش‌های لازم برای حذف یا تعدیل خطاهای موجود در برداشت و آماده سازی داده‌ها با استفاده از روابط و نرم افزارهای موجود برای ترسیم نقشه، در محیط دفتر انجام می‌شود.
ترسیم نقشه
ترسیم نقشه، محصول نهایی تمام مراحل گفته شده است که توسط نقشه بردار و به عنوان خروجی نهایی این فرآیند شناخته می‌شود. در این مرحله، نقشه بردار با توجه به قوانین و ظوابط موجود، به ترسیم نقشه می‌پردازد.
انواع سطح بندی در نقشه برداری
انواع مختلفی از سطح بندی در نقشه برداری برای اندازه گیری اختلاف سطح نقاط مربوط به یک نقطه ثابت استفاده می شود. همه این مراحل در کارهای مختلف مهندسی عمران که در آن حفظ سطوح مختلف سازه طبق نقشه ضروری است.
تسطیح چیست؟
در پاسخ به سوال تسطیح چیست؟ باید بگوییم که تسطیح شاخه ای از نقشه برداری مهندسی عمران برای اندازه گیری نقاط مختلف مربوط به یک نقطه ثابت ارتفاع سازه ساختمان، مانند ارتفاع در یک نقطه از زمین است. تسطیح دارای انواع مختلفی است که عبارتند از:
- تسطیح بارومتریک
- تسطیح مثلثاتی
- تسطیح مستقیم
- تسطیح استادیا
-
تسطیح بارومتریک
از ابزاری برای اندازه گیری جو در هر ارتفاعی استفاده می کند. بنابراین در این روش سطح برداری، فشار اتمسفر دو نقطه مختلف با دقت مشاهده می شود و پایه اختلاف عمودی بین نقاط را تعیین می کند. با این حال، مهندسان عمران فقط از این روش به ندرت استفاده می کنند زیرا این فقط یک تخمین تقریبی در پروژه ساخت و ساز است.
-
تسطیح مثلثاتی
فرآیندی از سطح بندی است که نقطه ارتفاع یا اندازه گیری اختلاف نقاط از مشاهده فواصل افقی و زوایای عمودی در میدان را تسطیح مثلثاتی می نامند. از آنجایی که در این روش در نقشه برداری از رابطه مثلثاتی استفاده می شود که ارتفاع یک نقطه از فاصله و زاویه افقی تعیین می شود، به آن تسطیح غیر مستقیم نیز می گویند.
-
تسطیح مستقیم
این یکی از متداول ترین روش ها در سطح بندی است که اندازه گیری ها مستقیماً از ابزار تسطیح مشاهده می شود. بر اساس موقعیت ابزار و نقاط مشاهده، تسطیح مستقیم به انواع مختلفی به شرح زیر تقسیم می شود:
تسطیح ساده
این اولین و ساده ترین شکل سطح بندی است که در آن ابزار تسطیح بین مکان های ارتفاع قرار می گیرد. میله تراز در آن نقطه قرار می گیرد و از طریق ابزار تسطیح رؤیت می شود. و فقط در صورتی اجرا کنید که دو انتهای سطح نزدیک به هم و بدون هیچ مانعی باشند.
سطح بندی دیفرانسیل
زمانی است که فاصله دو نقطه از یکدیگر بسیار دور باشد. سطح بندی دیفرانسیل تعداد دو ایستگاه اصلی را مشخص می کند. ابزار به هر ایستگاه منتقل می شود تا ارتفاع هر نقطه بین ایستگاه را مشاهده کند تا تفاوت بین دو نقطه مبتنی بر اصلی را مشخص کند.
تسطیح پرواز
این نوع تراز کردن زمانی مناسب است که معیار بسیار دور از ایستگاه کاری باشد. اگرچه نتایج دقیق و سطح بندی نمی دهد، اما هنوز برای تعیین سطوح تقریبی ایده آل است.
سطح بندی پروفایل
این روش برای یافتن نقاط ارتفاعی در امتداد خط مانند ریل، رودخانه، جاده، باند و غیره ایده‌آل است. در این حالت، هر قرائت یا هر ایستگاه میانی را جمع‌آوری می‌کند تا اختلاف سطح هر نقطه را تعیین کند.
تسطیح دقیق
تسطیح دقیق شباهت زیادی به تسطیح دیفرانسیل دارد، اما این روش نتایج با دقت بالایی را ارائه می دهد. برای دستیابی به دقت اندازه گیری 1 میلی متر در هر 1 کیلومتر، مشاهده دقیق رویه مورد نیاز است.
تسطیح متقابل
هنگامی که ابزار تسطیح نمی تواند بین نقاط قابل مشاهده قرار گیرد، آنگاه تسطیح متقابل انجام می شود. برای اندازه گیری نقاط تسطیح رودخانه ها یا برکه ها و غیره ایده آل است.
-
تسطیح Stadia
این روش از سطح بندی، شکل اصلاح شده ای از روش ترازسازی مثلثاتی است که در آن با استفاده از اصل تاکئومتری ارتفاع نقطه را تعیین می کند. در این روش پیمایش، خط دید به صورت افقی متمایل است و در نقشه برداری مناطق تپه ای دقیق تر و ایده آل تر است. انواع سطح مورد استفاده در نقشه برداری با این حال، سطوح مختلفی برای نقشه برداری تسطیح استفاده می شود، مانند:
Dumpy Level
یکی از رایج ترین ابزارهای مورد استفاده در تراز کردن است. سطح تلسکوپ در برابر حرکت صفحه افقی محدودیت دارد. تلسکوپ با یک لوله حباب در بالای تلسکوپ بر روی تکیه گاه خود نصب شده است. این یک تلسکوپ متمرکز داخلی است و از چهار بخش اصلی تشکیل شده است:
- لنز منفی
- چشمی
- عدسی شیئی
- دیافراگم
سطح Y
که به آن سطح wye نیز می‌گویند، دارای یک قاب Y شکل است که از تلسکوپ پشتیبانی می‌کند و یک دوک عمودی که برخلاف سطح تخلیه به چرخش تلسکوپ کمک می‌کند. این تلسکوپ می تواند به سرعت تنظیمات سریع را آزمایش کند.
سطح کوشینگ
این تلسکوپ غیر قابل جابجایی است و نمی تواند در محور طولی خود بچرخد، اما چشمی و انتهای جسم می توانند قابل تعویض یا برگشت باشند.
سطح کج شدن
این تلسکوپ می تواند حدود 4 درجه به صورت افقی و عمودی بچرخد. در این نوع سطح به راحتی می تواند حباب را در حین دید در مرکز قرار دهد. هنگامی که نیاز به چندین رصد پیمایشی در یک تنظیم وجود دارد، این تلسکوپ ایده آل است.
سطح برگشت پذیر کوک
این ترکیبی از سطح y و سطح dumpy است. به دلیل حباب خوانی راست و چپ تلسکوپ، خطاهای موازنه را حذف می کند.
سطح خودکار
دارای یک جبران کننده در داخل تلسکوپ برای خواندن دقیق است و می توان یک روح دایره ای شکل را برای تراز کردن تقریبی به تلسکوپ متصل کرد. این ساز شبیه تراز دامپی است.
کلام پایانی
تسطیح برای هر پروژه ساختمانی ضروری است، زیرا هر پروژه ای بدون آن نمی تواند آغاز شود. مسئول داشتن ارتفاع و تراز کامل در هر سازه ای است، مانند نصب درب سطحی که نیاز به تراز کردن کامل دارد. با این حال، همچنین به یک فرد گواهی شده نیاز دارد که یک نتیجه نظرسنجی داده قابل اعتماد داشته باشد.
