برای بهتر متوجه شدن تفاوت شن و ماسه، لازم است که ابتدا با تعریف دقیق هر کدام از آن‌ها آشنا شوید. از همین رو در این مقاله قصد داریم ابتدا به طور مختصر شن و ماسه را بررسی کنیم و بعد به بیان تفاوت شن و ماسه بپردازیم.
ماسه چیست؟
تخته سنگ‌های بزرگ بر اثر عوامل مختلفی مثل باد و باران شکسته و خرد می‌شوند و سنگدانه‌های ریزی را تشکسل می‌دهند. اندازه این سنگدانه‌ها با یکدیگر متفاوت بوده و آن‌ها را بر اساس همین اندازه دسته‌بندی می‌کنند. ماسه‌ها آن دسته از سنگ‌ریزه‌ها بوده که از شن خردتر هستند و عموما در کنار دریا و سواحل دیده می‌شوند. پس می‌توان اولین تفاوت شن و ماسه را در اندازه آن‌ها دانست.
بر اساس استانداردها، اندازه ماسه بین 0.06 میلی‌متر تا 2 میلی‌متر است. از مهم‌ترین کاربردهای ماسه در صنعت ساختمان است؛ که از آن به عنوان مصالح استفاده می‌شود و در ترکیب با آهک به عنوان مقاوم کننده پی سازه‌های آجری استفاده می‌شود. البته کاربردهای آن بسیار فراوان است و به این مورد محدود نمی‌شود.
انواع ماسه
- ماسه شکسته: ماسه‌هایی که از شکستن سنگ‌های متراکم مثل سنگ آهک یا سنگ گرانیت به دست می‌آید. این ماسه‌ها چون به صورت مصنوعی تولید می‌شوند و در اثر سایش به وجود نیامده‌اند، سطح خشن و گوشه‌های تیزی دارند؛ که همین هم باعث می‌شود برای ساخت بتن مناسب باشند.
- ماسه شسته: ماسه‌ایست که پس از فرآوری مورد شستشو قرار می‌گیرد تا گرد و خاک و آلودگی‌های آن گرفته شود. این کار باعث می‌شود چسبندگی آن‌ها در ملات بیشتر شود.
- ماسه دوبارشور: ماسه دوبار شور همان‌طور که از اسمش پیداست، دوبار مورد شستشو قرار می‌گیرد. این کار باعث می‌شود تمام آلودگی‌ها و ذرات روی آن به نحو احسن تمیز شود و برای بتن‌ریزی گزینه بسیار مناسبی باشد.
- ماسه بادی: ماسه بادی نوعی از ماسه‌های طبیعی هستند که باد باعث حرکت آن‌ها بر روی یکدیگر و سایش آن‌ها شده است. دانه‌های این ماسه بسیار ریز هستند و به همین خاطر برای ساخت بتن مناسب نیستند.
- ماسه خاکی: این ماسه مانند خاک ذرات بسیار ریزی دارد و به رنگ طوسی است.
شن چیست؟
شن نیز مانند ماسه، سنگدانه‌ای است که از خرد شدن سنگ‌های طبیعی به دست می‌آید. اندازه شن از ماسه بزرگ‌تر است. شن‌ها را براساس نوع شکل آن‌ها می‌توان به شن نخودی، شن بادامی، شن سوزنی و شن پولکی تقسیم‌بندی کرد.
تفاوت شن و ماسه چیست؟
تا اینجا با شن و ماسه به طور کلی آشنا شدید. کاربرد شن و ماسه بیشتر به عنوان مصالح ساختمانی است. شن و ماسه هر دو با یکدیگر به وجود می‌آیند، اما تفاوت‌هایی نظیر سایز، شکل و دانه‌بندی باعث تفکیک آن‌ها از هم می‌شود. مهم‌ترین تفاوت شن و ماسه را می‌توان در موارد زیر دانست:
- اولین فرق شن و ماسه در اندازه آن‌هاست. اندازه دانه‌های شن 60 تا 2 میلی‌متر و اندازه دانه‌های ماسه 2 تا 0.6 میلی‌متر است.
- مورد بعد، تفاوت شن و ماسه در قیمت است. در ساخت سازه‌های بزرگ، استفاده از شن برای فونداسیون ارزان‌تر از ماسه است.
- دیگر تفاوت شن و ماسه در نشست سازه است؛ که در سازه‌هایی که در شن هستند این اتفاق کمتر رخ می‌دهد.
- ماسه متخلخل‌تر از شن است.
- دیگر تفاوت مهم شن و ماسه این است که از ماسه در ساخت بتن استفاده می‌کنند اما از شن نه.
- دیگر فرق شن با ماسه این است که چون فضای بزرگ‌تری بین ذرات شن وجود دارد، جابه‌جایی آن آسان‌تر است.
- تفاوت شن و ماسه باعث می‌شود که آب در میان شن راحت‌تر از ماسه حرکت کند.
- ماسه عمدتا کوارتز است و از هوازدگی سنگ‌های آذرینی مثل گرانیت تشکیل می‌شود.
- تفاوت شن و ماسه طبیعی با شکسته این است که شن و ماسه طبیعی به همان صورت در طبیعت (عمدتا بستر رودخانه‌ها) یافت می‌شود. اما شن و ماسه شکسته را به طور مصنوعی در کارخانه‌ها و از شکستن سنگ‌های بزرگ می‌سازند.
- تفاوت شن و ماسه طبق نشریه 101 و 55 این است که شن سنگدانه درشت است و ماسه، سنگدانه‌ی ریز.
- دیگر فرق شن و ماسه طبق نشریه‌های 101 و 55 این است که شن از رودخانه یا سنگ شکسته یا مخلوطی از این دو و یا روباره کوره‌های آهنگدازی به دست می‌آید. اما ماسه به صورت طبیعی یا شکسته تهیه می‌شود.
کلام آخر
شن و ماسه هر دو از مصالح دانه‌ای هستند که در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. مورد اولی که باعث تفاوت شن و ماسه می‌شود، اندازه آن‌هاست. که شن‌ها از ماسه درشت‌تر و دارای دانه‌هایی به اندازه 6 تا 0.2 میلی‌متر هستند و ماسه‌ها هم اندازه‌ای بین 0.2 تا 0.06 میلی‌متر دارند.
انواع شن و ماسه را بر اساس ویژگی‌های مختلفی مثل شکل یا نحوه تولید می‌توان تقسیم بندی کرد. شن و ماسه با این‌که در صورت طبیعی بودن، با یکدیگر به وجود می‌آیند. اما تفاوت‌هایی هم دارند. در این مقاله سعی کردیم تمام تفاوت های شن و ماسه را بررسی کنیم.
