شن و ماسه چیست؟ بررسی انواع شن و ماسه

شاید فکر کنید که شن و ماسه همواره با هم استفاده می‌شوند، اما همیشه اینگونه نیست و در برخی موارد به صورت جداگانه نیز از آن‌ها استفاده می‌شود. این مصالح سنگی، تقریبا در هر صنعتی که فکرش را بکنید کاربرد ادارد، از ریخته گری گرفته تا تصفیه آب. در ادامه به کاربرد شن و ماسه و انواع آن خواهیم پرداخت. ماسه مخلوطی از دانه‌های کوچک سنگ و مواد دانه‌ای است که عمدتاً با اندازه مشخص می‌شود، ریزتر از شن و درشت‌تر از سیلت. و در اندازه های مختلف از 0.06 میلی متر تا 2 میلی متر.

پادکست شن و ماسه چیست؟ بررسی انواع شن و ماسه

اگر وقت کافی برای خواندن مقاله شن و ماسه چیست؟ بررسی انواع شن و ماسه ندارید و یا اینترنت مناسب برای مشاهده ویدیو آماده شده را ندارید می توانید در ادامه به پادکست آن گوش دهید !

دسته بندی مصالح سنگی براساس سایز

به طور کلی مصالح سنگی به دو دسته درشت دانه و میان دانه تقسیم می‌شوند.

گروه درشت دانه‌ها

این مصالح سنگی قطری حدود 2 تا 69 میلی متر دارند که شن نامیده می‌شوند.

گروه میان دانه‌ها

این مصالح سنگی نیز قطری بین 0.06 تا 2 میلی متر دارند و ماسه نام دارند.

گروه ریز دانه‌ها

قطر این مصالح سنگی بین 0.002 تا 2.06 میلی متر است که لای نام دارند.

گروه دانه‌های بسیار ریز

این مصالح دارای قطری بین 0 تا 0.002 میلی متر است. مانند رس‌ها.

شن و ماسه چگونه درست می‌شوند ؟

شن و ماسه در اثر فرسایش یا شکستن سنگریزه‌ها و هوازدگی سنگ‌ها به وجود می‌آید. این سنگ‌ها توسط دریاها یا رودخانه ها حمل می شود. انجماد آب درون حفره‌های سنگ در طول فصل زمستان، شن و ماسه ایجاد می‌کند. گاهی اوقات شن و ماسه در سواحل نیز می‌تواند توسط قطعات شکسته شده کوچک مرجان، استخوان و صدف ساخته شود که توسط شکارچیان شکسته شده و سپس توسط دریا مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرد.
حتی تکه های کوچک شیشه از بطری های دور ریخته شده در دریا و سایر مواد معدنی. مواد یا استخوان های ماهی یا سایر جانوران اقیانوسی. ماسه را می توان به عنوان یک طبقه بافتی از خاک یا نوع خاک نیز در نظر گرفت. خاک شنی حاوی بیش از 85 درصد ذرات به اندازه ماسه بر حسب جرم خود است.

ترکیب شن و ماسه

شن و ماسه اساساً از مواد دانه‌ای تثبیت نشده تشکیل شده است که شامل قطعات سنگ یا ذرات معدنی یا مواد اقیانوسی است. ترکیب شن و ماسه عمدتا از مواد معدنی سیلیکات و ذرات گرانول سنگ سیلیکات ساخته شده است.
به طور معمول کوارتز غالب ترین ماده معدنی در شن و ماسه است، زیرا دارای خواص بسیار مقاوم در برابر آب و هوا است. سایر کانی‌های رایج سنگ‌ساز مانند آمفیبول و میکا نیز در ماسه یافت می‌شوند. مواد معدنی سنگین مانند تورمالین، زیرکونیوم و … نیز می‌توانند در غلظت‌های کمتر در ماسه وجود داشته باشند. معمولا بیشتر ماسه‌های ساحل از کوارتز خاکستری یا خرمایی و فلدسپات تشکیل شده است.
با این حال، رایج‌ترین ماده معدنی در ماسه کوارتز است که به نام دی اکسید سیلیکون نیز شناخته می‌شود. کوارتز، هنگامی که سیلیکون و اکسیژن با هم ترکیب می‌شوند، تشکیل می‌شود. فلدسپات‌ها، یافت شده ترین گروه از مواد معدنی در سطح زمین هستند که حدود 65 درصد از سنگ های زمینی را تشکیل می‌دهند. وقتی آب دریا در سواحل بالا می‌آید، این دانه‌های کوچک را به ساحل منتقل می‌کنند و با این ترکیب شن‌ها را تشکیل می‌دهند.

انواع شن و ماسه

شن و ماسه را می‌توان بر اساس معیارهای زیادی دسته بندی کرد. یکی از این معیارها که باعث دسته بندی شن و ماسه در دو دسته طبیعی و مصنوعی می‌شود. دسته بندی شن و ماسه بر اساس منشا پیداش آن‌ها است.

شن و ماسه طبیعی

سنگدانه، ذراتی هستند که از هوازدگی طبیعی و فرسایش سنگ‌های معدنی تولید می‌شوند. منشا بیشتر شن‌ و ماسه طبیعی در کنار رودخانه‌ها، سنگ کوارتز است. سنگ کوارتز به عنوان فراوان‌ترین سنگ مجود در طبیعت شناخته می‌شود. شن‌ و ماسه طبیعی از خراشیده شدن سنگ‌هایی نظیر سنگ آهک، گرانیت، ماسه سنگ، کوارتزیت و … نیز به دست می‌آیند.
رایج‌ترین تولید شن و ماسه از خراشیده شدن سنگ آهک و دولومیت می‌باشد. این نوع شن و ماسه‌ها همان‌طور که هز اسمشان پیداشت در طبیعت یافت می‌شوند و مصنوع انسان نیستند. برای مثال از انواع ماسه طبیعی می‌توان به ماسه بادی اشاره کرد که از ساحل رودخانه‌ها و کویرها استخراج می‌شود.

شن و ماسه مصنوعی

سنگدانه حاصل از شکستن مصنوعی سنگ‌ها، ذراتی است که از محصولات جانبی، فرآیند تولید و یا بازیافت مصالح دیگر به دست می‌آید. از انواع روش‌های تولید شن‌ و ماسه مصنوعی می‌توان به معمول‌ترین آن‌ها که در زیر آورده شده اشاره نمود.

• بتن و آجر خرد شده: مناسب برای بتن‎‌ ریزی‌های حجیم نظیر فونداسیون‌ها
• سرباره کوره آهن‌گدازی: مناسب برای محصولات پیش ساخته بتنی و مقاوم در برابر آتش
• مواد مصنوعی: مناسب برای ساخت بتن سبک

دو نکته که در حوزه شن‌ و ماسه مصنوعی قابل توجه می‌باشد این است که: از این نوع شن و ماسه معمولا برای ساخت بتن‌ آرمه استفاده نمی‌شود، و دوم اینکه استفاده از شن‌ و ماسه مصنوعی باعث می‌شود تا اثار مخرب محیط زیستی حاصل از تولید فرآورده‌های دیگر بسیار کاهش یابد.
شما می‌توانید با مراجعه به فروشگاه آنلاین مصالح و تجهیزات ساختمانی سیوان لند، از قیمت شن و ماسه انواع دیگر مصالح و تجهیزات ساختمانی مطلع شوید. سیوان لند، ارائه دهنده برترین برند‌های کشور در حوزه ساختمان، یکی از معتبر ترین مرجع‌های اطلاع یابی از قیمت‌ها و یکی از متنوع‌ترین فروشگاه‌های آنلاین حوزه ساختمان است. شما می‌توانید به صورت آنلاین و در هر ساعتی از شبانه روز با مراجعه به این فروشگاه، قیمت محصول مورد نظر را از برند‌های مختلف مقایسه کرده و بهترین انتخاب را داشته باشید.

انواع ماسه بر اساس ترکیب شیمایی

ماسه ها را می‌توان از لحاظ شیمایی همانند خواص فیزکیشان تفکیک و طبقه بندی نمود. این طبقه بندی از لحاظ وجود نوع خاصی از کانی‌ها می‌باشد.

ماسه سیلیسی

ماسه سیلیسی، ماده ای است که در دما‌ها مختلف، ساختار‌های متفاوتی دارد. سرعت سرد شدن ماسه سیلیسی باعث بروز خواص ویژه و متعدد آن است. به دلیل چند ساختار بودن ماسه سیلیسی، این ماسه مناسب طراحی قالب نمی‌باشد. معادن ماسه سیلیسی فراوان و قیمت آن نیز مناسب است.

ماسه الوینی

ماسه الوینی نوعی ماسه گوشه دار است که نسبت به ماسه سیلیسی دارای انبساط حرارتی کمتری می‌باشد. از ویژگی‌های خاص ماسه الوینی می‌توان به وزن سبک آن اشاره کرد.

ماسه زیرکنیوم

دارای ظاهری گرد و منظم است که نسبت به ماسه سیلیسی از ضریب انبساط پایین‌تری برخوردار است. این ویژگی باعث شده تا این ماسه برای مواد قالب کوره مناسب باشد. ماسه زیرکنیوم مقاومت دمایی بالای دارد و حرارت جذب شده را به سرعت دفع می‌کند.

ماسه کرومیتی

ماسه کرومیتی، از ماسه‌های گوشه دار است که رنگ سیاهی دارد. دیرگداز بودن از ویژگی‌های خاص ماسه کرومیتی می‌باشد.

ماسه شاموتی

ماسه شاموتی، مانند ماسه کرومیتی دیرگداز است. ویژگی دیر گداز بود ماسه شاموتی باعث شده تا این ماسه در ریخته‌گری و بدنه کوره و برای تولید فولاد، آلیاژی مناسب باشد.

انواع شن‌های مورد استفاده در صنعت ساخت و ساز

شن شسته

اکثر سنگدانه‌های درشت، دارای مواد ریز، مانند رس و یا گرد و خاک حاصل از فرآیند سنگ‌شکنی به همراه بافت زبر اند. وجود مواد ریز بر روی شن باعث کاهش کارآمدی آن می‌شود. به منظور تولید شن با کیفیت و تمیز، آن را طی فرآیند دقیق شست و شو می‌دهند تا مواد ریز موجود بر روی شن از بین برود. به شن حاصل از این فرآیند، شن شسته گفته می‌شود. شن‌های شسته به دلیل سطح صاف‌تر و تمیز تر، در مخلوط سیمانی چسبندگی را فزایش می‌دهند از این رو باعث بهبود کیفیت می‌شوند و دارای محبوبیت بالایی می‌باشند.

شن دوبار شور

شن‌های دوبار شور، دو مرتبه در معرض فرآیند شست و شوی شن قرار می‌گیرند و تقریبا مقدار مواد ریز در آن‌ها به صفر می‌رسد. این فرآیند دوبار شویی، در شن‌های با درصد بالای مواد ریز متداول است.

شن شکسته (سنگ شکسته)

شن شکسته، یکی از سنگدانه‌های پرکاربرد و اصلی‌ترین جایگزین شن طبیعی است. این نوع شن از خرد شدن سنگ‌های گرانیت، آهک، دولومیت و دیگر سنگ‌های استخراج شده از معدن می‌باشند. در صورتی که امکان دسترسی به شن طبیعی وجود نداشته باشد، شن شکسته گزینه مناسبی برای جایگزینی خواهد بود. شکل شن شکسته لبه تیز و دارای بافت زبر است.
شن‌های شکسته به طور گسترده برای راه‌سازی و ساخت بتن استفاده می‌شود. چفت شدن این سنگدانه‌ها در هم باعث شده مقاومت شن شکسته به میزان بسیار زیادی افزایش پیدا کند. به همین دلیل شن شکسته به عنوان مناسب‌ترین گزینه برای ساخت بتن شناخته می‌شود. از دیگر کاربرد‌های شن شکسته می‌توان به پر کردن سنگ‌چینی سواحل، بالاست راه‌آهن و ساخت آسفالت اشاره کرد.

شن نخودی

شن نخودی، یکی از انواع شن‌های گرد و ریز با بافت صاف و نرم است. این شن به طور معمول از هوازدگی سنگ‌های اطراف رودخانه تشکیل می‌شود. به شن نخودی، سنگ نخودی و یا سنگ‌ریزه نیز گفته می‌شود. ابعاد شن‌های نخودی کمی بیشتر از نخود است. رنگ شن به طور کلی بسته به سنگ بستر تولیدی شن دارد. بافت و ابعاد این شن باعث شده تا از آن در محوطه سازی حیاط، پیاده‌رو و زمین بازی استفاده کنند. استفاده دیگر شن نخودی در ساخت بتن برای استفاده‌های تزئینی اطراف فضاهای سبز و یا سازه‌ها است.

شن بادامی

یکی دیگر از انواع سنگدانه‌های درشت  که از منابع طبیعی مانند معادن یا بستر رودخانه استخراج و فرآوری می‌شود، شن بادامی است. ابعاد شن‌های بادامی بین 12 تا 25 میلی متر است. بادامی یا نخودی، عنوانی است که به دلیل ابعاد سنگدانه‌ها به آن‌ها داده شده است.

رنگ های شن و ماسه

رنگ‌های متعددی از شن و ماسه را می‌توان پیدا کرد. این تفاوت رنگی به دلیل متفاوت بودن منشا پیدایش شن و ماسه است. در زیر به توضیح رنگ‌ها و سنگ منشا شن و ماسه پرداخته ایم.

ماسه سفید

از سنگ آهک فرسایش یافته ساخته شده است و ممکن است حاوی قطعات مرجان و صدف باشد. علاوه بر این، ممکن است سایر مواد خرد شده ارگانیک، مانند مگنتیت، کلریت، گلوکونیت یا گچ نیز یافت در ماسه سفید شود..

ماسه سیاه

ماسه سیاه از مواد معدنی آتشفشانی و قطعات گدازه و ذخایر مرجانی تشکیل شده است.

ماسه صورتی

روزن داران، موجودات میکروسکوپی که دارای پوسته صورتی مایل به قرمز است، مسئول تمام این رنگ است. مرجان، صدف و کلسیم نیز در این ترکیب یافت می شود.

رنگ قرمز نارنجی

این رنگ به دلیل پوشش اکسید آهن به وجود می آید.

دسته بندی شن و ماسه براساس نوع شکل

• شن‌های بسیار ریز که خرده سنگ هستند.
• شن‌های گرد که سطحی صاف دارند و با نام‌های نخودی و بادامی شناخته می‌شوند.
• شن‌های سوزنی که طولی سه برابر ضخامت خود دارند.
• شن‌های پولکی که عرضی بیش از سه برابر طول خود دارند.

 تفاوت شن و ماسه

شن و ماسه هر دو ذراتی حاصل از شکستن سنگ به صورت مصنوعی ویا طبیعی اند و تفاوت اصلی آن‌ها در نوع دانه‌بندیشان است. اما به طور کلی سنگدانه شن از ماسه درشت‌تر است.

کاربردهای شن و ماسه

بتن

بخش اعظمی از بتن، چیزی حدود 75 درصد آن را مصالح خرده سنگی تشکیل می‌دهند. این مصالح خرده سنگی بسته به نوع و محل مصرف بتن، دارای ویژگی‌های منحصر به فردی خواهند بود.

راه سازی

شن و ماسه در سایزهای مختلف و مشخصات گوناگونی، عملکردهای خاصی در لایه‌های فوقانی و زیرین راه دارند.

آسفالت

بسته به نوع آسفالت و محل مصرف آن، نوع شن و ماسه ی به کار رفته نیز متغییر خواهد بود.

بالاست

شن و ماسه ی مصرفی در بالاست علاوه بر نگهداری ریل‌ها و توزیع بار چرخ‌ها، باید بتواند زهکشی زیرسازی راه آهن را نیز انجام دهد.

مصالح نفوذ پذیر

از شن و ماسه به عنوان فیلتر زهکش در سازه‌های گوناگون از جمله سدهای خاکی، اسفاده می‌کنند.

لایه‌های مقاوم در برابر فرسایش

از شن و ماسه در بستر رودها، کانال‌ها، سطح خارجی سدهای خاکی و سنگ ریزه‌ای، حوضچه آرامش سدها و موج شکن‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر این می‌تواند سازه را در برابر هوازدگی و عمل فرسایش آب باران، خشک و مرطوب شدن، یخ زدگی و ذوب مکرر و اثر امواج، محافظت کند.

خاکریز

از شن و ماسه در بدنه سدهای خاکی، به عنوان پر کننده پشت کار در معادن و پشت دیوارهای حائل و راه سازی و … استفاده می‌شود.

مصارف صنعتی

از دیگر نمونه‌های کاربرد شن و ماسه سیلیسی خالص می‌توان به شیشه سازی، ریخته گری، تصفیه آب و … اشاره کرد.

جدول قیمتی شن و ماسه در سال 1401

درپایان

شن و ماسه هردو از مصالح پرکاربرد در صنعت و ساختمانی هستند. این دو در موارد زیادی اعم از تولید بتن، تولید بلوک، تولید ملات سیمانی برای مصارف گوناگون کاربرد دارند. سیوان لند، بازار انلاین صنعت ساختمان، ارائه دهنده برترین برندهای سیاختمانی، مرجعی معتبر برای استعلام قیمت شن و ماسه و خرید شن وماسه می‌باشد. شما می‌توانید با مراجعه به فروشگاه اینترنتی سیوان لند، با مقایسه قیمت از برترین برندهای کشور خرید فرمایید.