برای محاسبه وزن میلگرد روش‌های بسیاری وجود دارد. یکی از این روش‌ها استفاده از فرمول کارگاهی محاسبه وزن میلگرد است که به مهندسین کمک می‌کند بتوانند با یک دو دوتا چهارتای ساده در همان کارگاه، وزن میلگرد را حساب کنند.
لزوم استفاده از میلگرد
پیش از شروع هر پروژه ساخت و ساز لازم است تا محاسبات متره و برآورد آن به صورت دقیق انجام شود. در این محاسبات مشخص می‌شود که برای ساخت ساختمان به چقدر مصالح احتیاج است. یکی از فاکتورهای مهم که در محاسبات متره و برآورد بررسی می‌شود، میزان میلگرد مورد نیاز برای ساختمان و وزن آن‌ها است. برای مثال می‌توان از طریق متره و برآورد به محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه پرداخت.
میلگردها از جمله مقاطع مهم در صنعت ساخت می‌باشند که به افزایش مقاومت و استحکام سازه کمک می‌کنند. برای مثال در ساختمان‌های بتنی، با این که بتن خود مقاومت خوبی به ساختمان می‌بخشد، اما در برابر فشار وارده ناشی از بارهای کششی ضعیف عمل می‌کند. استفاده از میلگرد به رفع این ضعف کمک می‌کند و میلگردها وظیفه تحمل این بارها را بر دوش می‌کشند و باعث استحکام ساختمان در برابر نیروهایی هم‌چون زلزله می‌شوند.
میلگردها خود در سایزها و وزن‌های مختلفی تولید می‌شوند. که هر چه وزن بیشتر باشد، قابلیت تحمل بار آن نیز افزایش می‌یابد. از همین روی نیز دانستن وزن میلگرد اهمیت دارد تا بدانیم بسته به این که هر قسمت ساختمان قرار است چه میزان باری را تحمل کند، میلگرد مناسب را برای آن انتخاب کنیم.
سایز میلگرد را از کجا بفهمیم
عموما در هنگام خرید میلگرد، فروشندگان کارتی را در اختیار خریدار قرار می‌دهند که تمام مشخصات میلگرد خریداری شده اعم از سایز، وزن، نوع میلگرد و … روی آن درج شده است. اما ممکن است میلگردهای مختلفی خریداری کرده باشید و پس از انبار کردن آن‌ها در کارگاه فراموش کنید که هر کدام از چه کارخانه‌ای بوده و یا چه سایز و وزنی داشته است. حال می‌خواهیم به مبحث فرمول کارگاهی محاسبه وزن میلگرد بپردازیم.
همان طور که می‌دانید میلگردها در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند. اما برای تولید هر کدام از مقاطع ساختمانی استانداردی وجود دارد. در این استانداردهای مقرر در ایران، به هر سایز میلگرد وزن معینی اختصاص داده شده است. اما وزن میلگردی که در واقعیت تولید می‌شود کمی با این وزن معین استاندارد تفاوت دارد.
به همین ترتیب وزن میلگرد با یک سایز مشخص در کارخانه‌های مختلف نیز با یکدیگر متفاوت است. مثلا وزن میلگرد 14 نیشابور با وزن میلگرد 14 شاهین بناب کمی تفاوت دارد. به همین دلیل نیز برای دانستن وزن میلگردها اولین و بهترین قدم مراجعه به کارتی است که در هنگام خرید فروشنده به شما ارائه می‌کند. و در صورت در دسترس نبودن این کارت می‌توان به جدول وزن میلگرد مراجعه کرد که وزن میلگردها با سایزهای متفاوت و از کارخانجات مختلف در آن ارائه شده است.
محاسبه وزن میلگرد در کارگاه
در صورتی که نه کارت مشخصات میلگرد را داشتیم و نه جدول وزنی میلگرد در دسترسمان بود و انجام هیچ کدام از روش‌های بالا برایمان مقدور نبود، برای محاسبه وزن میلگرد در کارگاه می‌توانیم یک شاخه میلگرد را به عنوان نمونه از روی دسته‌ی میلگرد برداریم و با باسکول وزن آن را بکشیم. قاعدتا وزن دیگر میلگردهای آن دسته نیز با وزن میلگرد نمونه برابر خواهد بود.
فرمول کارگاهی محاسبه وزن میلگرد
حال اگر برای محاسبه‌ی وزن میلگرد، نه باسکول در دسترسمان و نه هیچ یک از موارد ذکر شده‌ی دیگر، چه کنیم؟ در چنین شرایطی راحت‌ترین کار این است که ابتدا سایز میلگرد را به یکی از روش‌های اندازه‌گیری سایز میلگرد در کارگاه پیش‌تر روش‌هایی را توضیح داده بودیم، اندازه بگیریم.
سپس با داشتن قطر میلگرد و با استفاده از فرمول کارگاهی محاسبه وزن میلگرد، وزن یک متر از آن را محاسبه و ضرب در طول میلگرد می‌کنیم تا وزن یک شاخه‌ی آن به دست بیاید. فرمول کارگاهی محاسبه وزن میلگرد عبارت است از:
162/قطر میلگرد به توان دو
این فرمول که به فرمول وزن واحد طول میلگرد نیز معروف است، وزن استاندارد یک متر میلگرد را با ضرب کردن توان دوم قطر میلگرد در عدد 162 در محاسبه وزن میلگرد به دست آورد. بعد از داشتن وزن یک متر از میلگرد، با ضرب کردن مقدار آن در طول یک شاخه، که عموما 12 متر است، وزن کل یک شاخه میلگرد به دست می‌آید.
به جز فرمول فوق، فرمول دیگری نیز وجود دارد که مستقیم وزن یک شاخه میلگرد را با توجه به شعاع آن به ما می‌دهد. فرمول قبل به نوعی ساده شده‌ی همین فرمول زیر است.
در فرمول وزن میلگرد داریم:
وزن = 1000/شعاع*شعاع*طول*3.14*7.8
نتیجه گیری
از آن جا که میلگردها وظیفه تحمل بار را به دوش دارند، دانستن وزن میلگرد از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که استفاده از میلگرد با وزن کمتر باعث کاهش کارایی آن در تحمل بار می‌شود و استفاده از میلگرد با وزن بیشتر ما را متحمل هزینه‌های اضافی و سنگین شدن سازه می‌کند. برای محاسبه وزن میلگرد روش‌های بسیار گوناگونی وجود دارد. در صورتی که وزن میلگردهای موجود در کارگاه را ندانیم می‌توانیم به راحتی با اندازه‌گیری قطر میلگرد و جایگذاری آن در فرمول کارگاهی محاسبه وزن میلگرد، وزن واحد طول آن را به دست بیاوریم.
