راهنمای کامل نحوه محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه

از جمله اقدامات مهم قبل از شروع هر پروژه ساختمانی انجام محاسبات آن است. این امر هم از باب تأمین مصالح مورد نیاز مهم است و هم از باب تخمین هزینه‌های مالی ساخت. در همین راستا نیز در این مقاله سعی داریم به مبحث محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه بپردازیم. میلگردها جزء اصلی و از مصالح پرمصرف در ساختمان سازی هستند و محاسبه میلگرد مورد نیاز به ما کمک می‌کند تا بتوانیم هزینه‌های ساخت را نیز تا حدی برآورد کنیم.

محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه

توضیح دادیم که از اقدامات ضروری و مهم پیش از شروع هر پروژه، برآورد مصالح آن است. در عمران اصطلاحا به محاسبه‌ی مصالح مورد نیاز برای پروژه‌های مختلف، چه ساختمان‌سازی باشد، چه پل سازی، چه تونل سازی یا غیره، متره گفته می‌شود. حال شاید بهتر باشد پیش از آن که به محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه بپردازیم، کمی با متره‌ی ساختمان آشنا شویم. در متره و برآورد آمده است:

طبق جداول فوق به ازای هر متر مربع: -حدود 75 کیلوگرم آهن نیاز است.
-حدود 91 کیلوگرم سیمان نیاز است.
-حدود 21.7 آجر نیاز است (30 هزار تا 35 هزار در کل).

محاسبه میلگرد فونداسیون یک طبقه

برای محاسبه میزان میلگرد مصرفی در ساختمان یک طبقه، باید تمامی میلگردهای مورد نیاز برای اجرای قسمت‌های مختلف ساختمان یعنی فونداسیون، ستون و سقف را حساب کنیم. میلگردهای فونداسیون معمولا به صورت طولی، عرضی و تقویتی اجرا می‌شوند. پس برای محاسبه میلگرد فونداسیون یک طبقه، باید تعداد میلگردهای طولی، تقویتی و عرضی آن را حساب کنیم. قبلا نحوه محاسبه سرانگشتی میلگرد فونداسیون را شرح داده‌ایم. اکنون نیز در این مقاله نحوه محاسبه میلگردهای طولی، عرضی و تقویتی فونداسیون را به طور کامل شرح خواهیم داد.

محاسبه مقاطع طولی فونداسیون

مقاطع طولی همانطور که از اسمشان پیداست، در طول فونداسیون اجرا می‌شوند. مقاطع طولی در دو ردیف و در بالا و پایین فونداسیون قرار می‌گیرند. برای به دست آوردن وزن میلگردهای طولی فونداسیون، اول باید طول یکی از میلگردهایی را که می‌خواهیم در فونداسیون کار بگذاریم را داشته باشیم. برای محاسبه‌ی طول میلگرد طولی نیز ابتدا باید با دو مفهوم کاور و خم آشنا شویم.

کاور

کاور یا پوشش میلگرد عبارت است از فاصله‌ی میلگرد از قسمت خارجی بتن. به این دلیل میلگرد را از قسمت خارجی بتن فاصله می‌دهند که از زنگ‌زدگی و خوردگی میلگردها جلوگیری شود و هم‌چنین میلگردها راحت‌تر جایگذاری شوند.

خم

در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان آمده است که برای بهتر قرار گرفتن میلگرد در بتن و سازه، می‌بایست دو سر میلگردهای طولی و عرضی خم شود.
اکنون که فهمیدیم کاور (پوشش) و خم میلگرد چه هستند، می‌توانیم به محاسبه‌ی طول میلگرد بپردازیم. طول میلگرد از طریق فرمول زیر و با تفریق دو برابر طول خم از دو برابر طول کاور و جمع کردن آن با حاصل طول محور به دست می‌آید:
طول میلگرد طولی= طول محور + (طول خم ×۲) – (طول کاور×۲)

محاسبه مقاطع عرضی فونداسیون

میلگردهای عرضی نیز میلگردهایی هستند که در عرض فونداسیون قرار می‌گیرند. نحوه محاسبه طول میلگرد عرضی فونداسیون کاملا شبیه به نحوه محاسبه طول میلگرد طولی فونداسیون است. تنها با این تفاوت که برای مقاطع عرضی، به جای طول محور باید عرض محور را در نظر بگیریم. فرمول آن به این صورت است:
طول میلگرد عرضی = عرض محور + (طول خم ×۲) -(طول کاور×۲)

محاسبه مقاطع تقویتی فونداسیون

کاربرد مقاطع تقویتی فونداسیون افزایش مقاومت کششی بتن است. برای محاسبه وزن این مقاطع باید تعداد آن‌ها را در طول و وزن واحد طول ضرب کنیم.
وزن میلگرد تقویتی فونداسیون = طول میلگرد × تعداد × وزن واحد طول
حال که وزن میلگرد تقویتی فونداسیون را داریم، باید وزن میلگردهای طولی و عرضی را نیز از طریق ضرب کردن تعداد و وزن واحد طول در طول یک میلگرد (که در بالا نحوه محاسبه آن را گفتیم) به دست آوریم. وزن هر میلگرد را می‌توان از طرق مختلف، مثل محاسبه وزن میلگرد با فرمول کارگاهی، به دست آورد.  با جمع کردن این مقادیر، وزن مقاطع عرضی و طولی و تقویتی، می‌توان محاسبه میلگرد فونداسیون یک طبقه را انجام داد. محاسبه میلگرد فونداسیون دو طبقه نیز تقریبا به همین صورت است، البته باید ابتدا عمق حداقل فونداسیون را به دست بیاوریم.

محاسبه میلگرد اسکلت ساختمان یک طبقه

میزان میلگرد مورد نیاز برای اسکلت ساختمان به این موضوع بستگی دارد که اسکلت ساختمان فلزی باشد یا بتنی. در ساختمان‌های اسکلت فلزی، اگر به روش مهاربندی هر متر مربع به 45 تا 65 کیلوگرم میلگرد و اگر به روش قاب خمشی باشد، برای هر متر مربع 65 تا 90 کیلوگرم میلگرد احتیاج است. در ساختمان‌های اسکلت بتنی نیز اگر به روش قاب خمشی و دیوار برشی باشد هر متر مربع 35 تا 45 کیلوگرم میلگرد و اگر اسکلت بتنی باشد هر متر مربع 40 تا 55 کیلوگرم میلگرد لازم دارد.

محاسبه میلگرد سقف و ستون ساختمان یک طبقه

در مورد میزان میلگرد سقف و ستون ساختمان یک طبقه نیز باید به این موضوع دقت کنیم که سقف به چه صورت است. اگر سقف دال دو طرفه باشد برای هر متر مربع به 60 تا 85 کیلوگرم، اگر سقف تیرچه بلوک باشد هر متر مربع 5 تا 7 کیلوگرم، اگر سقف کامپوزیتی باشد هر متر مربع 8 تا 12 کیلوگرم و در نهایت اگر سقف دال بتنی تو پر باشد برای هر متر مربع 10 تا 16 کیلوگرم میلگرد لازم دارد. در مورد ستون نیز برای ساختمان‌های اسکلت فلزی هر ستون 12 تا 18 کیلوگرم آرماتور لازم دارد.

حال که مقدار میلگرد مورد نیاز برای فونداسیون، اسکلت، سقف و ستون ساختمان یک طبقه را می‌دانیم، می‌توانیم به محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه بپردازیم. البته ممکن است در نحوه اجرای اسکلت، سقف یا ستون از حالات دیگری نیز استفاده شود. به طور مثال اگر سقف رابیتس کاری بود، می‌توان با محاسبه فاصله میلگرد در رابیتس کاری، تعداد میلگردها را به دست آوریم و با داشتن وزن هر میلگرد، وزن کل میلگردهای سقف را حساب کنیم.

جمع بندی

در این نوشتار به محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه پرداختیم. میلگردها از اجزای اصلی ساختمان هستند و محاسبه‌ی آن‌ها از پیش به ما کمک می‌کند تا میزان میلگرد مورد نیاز ساختمان را بدانیم و بتوانیم هزینه آن را محاسبه کنیم. برای محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه می‌بایست به محاسبه میلگرد فونداسیون یک طبقه بپردازیم و میلگرد اسکلت و سقف و ستون را نیز بر اساس نحوه ساخت حساب کنیم، و مقادیر به دست آمده را با هم جمع کنیم.