بررسی تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن به شناخت آن‌ها و انتخاب گزینه مناسب‌تر کمک می‌کند. با این که فوق روان کننده بتن نسل جدید روان کننده محسوب می‌شود و انتظار می‌رود کارکرد آن‌ها شبیه به هم باشد، اما تفاوت‌های موجود در ساختار این دو ماده باعث شده که با هم تفاوت داشته باشند. از همین رو نیز ما در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت میان روان کننده و فوق روان کننده‌ها بپردازیم تا بتوانید طبق نیاز پروژه خود، گزینه مناسب را انتخاب کنید.
بررسی تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن
به طور کلی در ایران برای ساخت روان کنند بتن و فوق روان کننده، آن‌ها را در چها گرید نفتالینی، ملامینی، لیگنو و پلی کربوکسیلاتی، تولید و در بازار عرضه می‌کنند. هر یک از این افزودنی‌ها دارای کیفیت و توانایی‌های مخصوص به خود هستند و می‌توانند با توجه به شرایط مختلف اجرایی، انتظارات و محل مورد مصرف، موثر و بهینه باشند. شما با شناخت این محصولات می‌توانید استفاده‌ی بهینه و اقتصادی از آن‌ها داشته باشید.
فوق روان کننده‌ها نسبت به روان کننده‌های معمولی بتن، میزان کاهندگی آب بیشتری دارند. در واقع این مقدار عددی بین 12 تا 25 درصد می‌باشد. علاوه بر این، تاثیرات جانبی احتمالی نظیر ایجاد حباب هوا با افزایش میزان دوز این ماده، نسبت به روان‌کننده‌های معمولی کمتر می‌باشد. البته باید به این نکته توجه کنید که در مقادیر پایین، روان کنندگی کاهنده‌های معمولی از فوق روان کننده‌ها بیشتر است. از تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن می‌توان به نسل آن‌ها اشاره کرد.
روان کننده بتن جزو اولین مواد افزودنی بتن بوده که بر پایه‌ی لیگنو سولفونات تولید شده و برای بتن‌هایی به کار می‌رود که نسبت آب به سیمان آن در هر متر مکعب، بیش از 0.45 باشد. اما در مقابل فوق روان کننده‌ها از نسل دوم روان کننده‌ها به شمار می‌روند که بر پایه‌ی نفتالین هستند. این نوع افزودنی‌ها برای بتن‌هایی که نسبت آب به سیمان آن‌ها بین 0.4 تا 0.45 باشد، به‌کار برده می‌شوند.
تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن در ترکیبات شیمیایی و مواد تشکیل دهنده
| روان کننده ها | فوق روان کننده ها |
| مشتقات و ترکیبات اسید لیگنوسولفونیک و نمک‌های آن‌ها | لیگنوسولفات‌های اصلاح شده |
| مشتقات و ترکیبات اسید هیدروکسی کربوکسیلیک و نمک‌های آن | نمک‌های تغلیظ شده ملامین سولفات |
| پلیمرهای هیدروکسیل‌دار | نمک‌های اسید نفتالین سولفونیک تغلیظ شده با وزن مولکولی بالا |
| مواد غیریونی اثرکننده بر سطح | سایر پلیمرهای مصنوعی مانند پلی استایرن سولفوناته، پلیمرهای هیدروکسیل دار و برخی از کوپلیمرهای محلول در آب یا ترکیبی از آن‌ها |
تفاوت روان کننده و فوق روان کننده ها در زمان گیرش
زمان گیرش بتن به ترکیبات شیمیایی و اندازه ذرات سیمان، دما و نسبت آب به سیمان بستگی دارد. تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن نیز در این مورد قابل رویت است. برخی از روان کننده‌ها، مانند روان کننده‌های لیگنوسولفوناتی و اسیدهای هیدروکسی کربوکسیلیک، در مقادیر مصرف متعارف و در دماهای 18 تا 39 درجه سانتی گراد، معمولا بین 1 تا 3 ساعت تاخیر در گیرش بتن به وجود می‌آورند.
تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن در زمان گیرش به این صورت است که با افزایش میزان مصرف روان کننده‌ها در بتن، تاخیر در زمان گیرش بتن، افزایش می‌یابد. معمولا اغلب فوق روان کننده‌ها در مقادیر مصرف متعارف، کندگیری قابل توجهی ایجاد نمی‌کنند و یا این کندگیری کاملا قابل کنترل است.
تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن در آب انداختگی بتن
تاثیر همه‌ی افزودنی‌های کاهنده‌ی آب یا همان روان کننده‌ها و فوق روان کننده‌های بتن، بر آب انداختگی یکسان نمی‌باشد. به عنوان مثال روان کننده‌ها، سبب افزایش آب انداختگی شده این درحالی است که ترکیبات اصلاح شده‌ی آن‌ها، تاثیری بر آب انداختگی ندارند. در مقابل، فوق روان کننده‌ها و مشتقات آن، آب انداختگی بتن را کاهش می‌دهند که بخشی از این خاصیت، به دلیل ایجاد حباب هوا در بتن می‌باشد. این افزودنی معمولا آب انداختگی و جداشدگی بتن را کاهش می‌دهد به جز در مواردی که مقدار افزودنی بیش از اندازه باشد.
البته در برخی موارد آب انداختگی و جدا شدگی بتن تازه پس از اضافه کردن روان کننده و فوق روان کننده‌ها، اشکال در دانه بندی سنگدانه‌ها است و نه به دلیل تاثیر منفی افزودنی. در چنین شرایطی می‌توان با اصلاح دانه بندی به خصوص افزایش ریز دانه‌ها، جداشدگی را کاهش داد. این بخش، یکی دیگر از موارد تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن بود.
تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن در میزان اسلامپ
اسلامپ که بیانگر مقدار کاهش روانی در واحد زمان است، در بتن‌های دارای کاهنده‌ی آب، بیشتر از بتن با اسلامپ اولیه یکسان می‌باشد. علاوه بر این تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن در میزان اسلامپ آن‌ها به این صورت است که، بتن‌های حاوی فوق روان کننده در مقایسه با بتن‌های حاوی روان کننده، از اسلامپ بیشتری برخوردار هستند.
تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن در پرداخت‌پذیری
در این بخش به تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن در پرداخت‌پذیری خواهیم پرداخت. روان کننده‌ها معمولا در پرداخت سطح بتن بسیار موثر هستند. این درحالی است که بتن‌های حاوی فوق روان کننده‌ها، به دلیل کاهش آب انداختگی و افت سریع روانی، به سختی پرداخت می‌شوند.
علاوه بر این، تمایل به پوسته شدن و یا ترک‌های ناشی از جمع شدگی خمیری در این نوع بتن‌ها بیشتر خواهد بود. به همین دلیل است که در چنین مواقعی، باید سطح بتن را با روش‌هایی مانند مرطوب کردن، استفاده از مواد تاخیر دهنده تبخیر یا هر روش مناسب دیگری جهت خشک شدن، حفظ کنید. این روش‌ها باید با دقت بالایی انجام شود تا تاثیر منفی و نامناسبی بر دوام سطح بتن بگذارد.
کلام پایانی
در آخر امیدواریم که با این مطالب توانسته باشیم به سوالات شما در مورد تفاوت روان کننده و فوق روان کننده بتن، پاسخ داده باشیم. در واقع این دو افزودنی علاوه بر شباهت‌هایی که با هم دارند، دارای تفاوت‌هایی نیز هستند که به آن‌ها اشاره کردیم. این تفاوت‌ها در زمان انتخاب نوع افزودنی مورد نیاز شما، به کار خواهند آمد و شما با توجه به نیاز خود، می‌توانید محصول مناسب را خریداری کنید.
