یکی از موارد مهم هنگام خرید یا نصب آسانسور، دقت به ابعاد آسانسور است. ابعاد آسانسورها طبق مقررات ملی ساختمان تعیین شده و متاثر از عواملی هم‌چون ظرفیت آسانسور و نوع آسانسور است. در ادامه به بررسی مفصل این موضوع خواهیم پرداخت.
ابعاد آسانسور
شیوه‌ی درست کار، که در گذشته هم روال همین بود، این است که تولید آسانسور و تعیین ابعاد آن طبق استانداردهای موجود باشد، که سپس ابعاد چاله آسانسور نیز بر اساس همین ابعاد تعبیه می‌شد. اما امروز که اکثر شرکت‌های آسانسورسازی از ایران رفته‌اند، کمتر از این روند پیروی میشود. در عوض امروزه اول چاله آسانسور ساخته میشود و سپس بر اساس آن ابعاد و نوع آسانسور انتخاب می‌گردد.
که همین موضوع نیز باعث شده است که ابعاد کابین آسانسور تعیین کننده ظرفیت آن باشد، که خود این ابعاد بر اساس اندازه ابعاد چاله آسانسور تعیین می‌گردد. البته این موضوع به آن معنا نیست که قوانین و مقرراتی برای تعیین ابعاد آسانسور وجود ندارد. بلکه این موضوع در مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان مورد بررسی قرار گرفته است.
از نکات مهم تاثیر گذار در ابعاد آسانسور می‌توان به هیدرولیک یا کششی بودن آن، محل قرارگیری جک آسانسور . نوع درب آسانسور اشاره کرد. درب‌های آسانسور سه نوع هستند که برای درب‌های اتوماتیک و نیمه‌اتوماتیک کشویی عرض چاه 160 سانتیمتر و درب‌های اتوماتیک از وسط بازشو عرض چاه 180 سانتیمتر در نظر گرفته میشود.
ابعاد آسانسور در مقررات ملی ساختمان
در مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان، به استانداردها و ضوابط مربوط به آسانسورها پرداخته شده و ابعاد آسانسورها تعیین شده است. طبق این ضوابط و استانداردها برای آسانسور هیدرولیک سرعت 0.4 متر بر ثانیه و آسانسورهای کششی سرعت 1.6 و 2.5 متر بر ثانیه در نظر گرفته میشود.
هم‌چنین در ساختمان‌هایی با ترافیک متوسط و انتقال عادی افراد، از آسانسورهای 300 تا 450 کیلوگرمی استفاده میشود. اما در ساختمان‌هایی با تردد بیشتر که در آن‌ها احتمال استفاده از صندلی چرخدار وجود دارد، از آسانسورهای 600 کیلوگرمی استفاده میشود. به علاوه در مکان‌هایی هم‌چون بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها که از برانکارد استفاده میشود، می‌بایست آسانسورها 1000 کیلوگرمی باشند.
مورد مهم دیگری که در مبحث پانزدهم ذکر شده، ابعاد چاله آسانسورهایی است که چاله مشترک دارند. در چنین آسانسورهایی، عرض چاله آسانسور برابر است با عرض چاله‌ی هر دو آسانسور به‌علاوه‌ی ضخامت دیواره‌های آن‌ها و سازه‌های جدا کنند. که در آسانسورهای جک از بغل باید عرض جک نیز در نظر گرفته شود.
در مورد ارتفاع چاله چنین آسانسورهایی هم، ارتفاع برابر است با ارتفاع سریع‌ترین آسانسور موجود در چاله مشترک و حداقل ارتفاع کف آخرین توقف تا زیر سقف موتورخانه نیز تعیین کننده‌ی اورهد است.
ابعاد کابین آسانسور
ابعاد کابین آسانسورهای 4 نفره، 5 نفره، 6 نفره، 8 نفره و 13 نفره بر اساس استانداردهای موجود، به شرح زیر است. که ابعاد چاله این آسانسورها نیز بر اساس موارد مختلفی از جمله نوع درب آسانسور متفاوت است.
ابعاد کابین آسانسور 4 نفره
بر اساس استانداردهای تعیین شده، آسانسور 4 نفره ظرفیتی معادل 300 کیلوگرم دارد. شما می‌توانید قیمت آسانسور 4 نفره برای 3 طبقه را در سیوان لند مشاهده کنید. بر همین اساس ابعاد کابین آسانسور 4 نفره برابر است با عرض 90 سانتیمتر، عمق 100 سانتیمتر و ارتفاع 220 سانتیمتر. ابعاد درب آسانسور 4 نفره نیز 70 سانتیمتر در 200 سانتیمتر در نظر گرفته میشود.
ابعاد کابین آسانسور 5 نفره
آسانسورهای 5 نفره عموما ظرفیتی برابر با 375 کیلوگرم دارند. ابعاد کابین آسانسور 5 نفره برابر است با عرض 110 سانتیمتر، عمق 100 سانتیمتر و ارتفاع 220 سانتیمتر. ابعاد درب آسانسور 5 نفره می‌بایست 80 سانتیمتر در 200 سانتیمتر باشد.
ابعاد کابین آسانسور 6 نفره
برای آسانسورهای 6 نفره ظرفیت 450 کیلوگرم در نظر گرفته شده است. بر اساس استاندارد ابعاد کابین در این آسانسورها از قرار عرض 110 سانتیمتر، عمق 110 سانتیمتر و ارتفاع 220 سانتیمتر تعیین شده است. در ابعاد چاله آسانسور 6 نفره، عرض 170 سانتیمتر در نظر گرفته میشود.
ابعاد کابین آسانسور 8 نفره
آسانسورهای 8 نفره ظرفیتی برابر با 600 کیلوگرم دارند. ابعاد کابین آسانسور 8 نفره برابر است با عرض 110 سانتیمتر، عمق 140 سانتیمتر و ارتفاع 220 سانتیمتر. ابعاد درب آسانسور 8 نفره 80 سانتیمتر در 200 سانتیمتر در نظر گرفته میشود.
ابعاد کابین آسانسور 13 نفره
ظرفیت این آسانسورها طبق استاندارد برابر است با 1000 کیلوگرم. که در نتیجه ابعاد کابین آسانسور 13 نفره باید عرض 110 سانتیمتر، عمق 210 سانتیمتر و ارتفاع 220 سانتیمتر باشد. ابعاد درب این آسانسورها همانند دیگر آسانسورها 80 در 200 سانتیمتر در نظر گرفته میشود.
ابعاد چاله آسانسور
ابعد چاله آسانسور متاثر از دو عامل اصل ظرفیت کابین و سرعت آسانسور می‌باشد، که سرعت بر ارتفاع تاثیر می‌گذارد. در انواع آسانسور که سرعت آن‌ها تا 1 متر بر ثانیه‌است، ارتفاع چاهک 140 سانتیمتر در نظر گرفته میشود. در آسانسورهای 5 تا 13 نفره‌ای که سرعت آن‌ها به 1.6 متر بر ثانیه می‌رسد ارتفاع 160 سانتیمتر و در آسانسورهای 6 تا 13 نفره‌ای که سرعتی تا 2.5 متر بر ثانیه دارند، ارتفاع چاهک 220 سانتیمتر است.
ابعاد آسانسور کششی
آسانسورهای کششی نوعی از انواع آسانسور هستند که سیستم عملکرد آن‌ها با وزنه تعادل است. در محاسبه ابعاد چاله این آسانسورها می‌بایست ابعاد وزنه تعادل نیز در نظر گرفته شود. در محاسبه عمق آسانسور کششی می‌بایست به سه عامل عمق آسانسور، ضخامت دیوارهای آسانسور و فضای 30 سانتی‌متری عبور وزنه تعادل توجه شود. در عرض چاه نیز باید به عرض کابین و فضای مورد نیاز برای ریل‌ها توجه کرد.
کلام آخر
امروزه تمامی افراد با این که آسانسور چیست آشنایی دارند. در گذشته ظرفیت آسانسور تعیین کننده ابعاد کابین و ابعاد چاله آسانسور بود. اما امروزه معمولا ابتدا به ابعادی که می‌توان برای چاله آسانسور در نظر گرفت دقت می‌کنند و سپس بر اساس آن ابعاد خود آسانسور را تعیین می‌کنند. آسانسورها عموما به دو دسته آسانسور هیدرولیک و آسانسور کششی تقسیم میشود، که برای تعیین ابعاد آسانسور، باید به نوع آن دقت کرد. زیرا که در آسانسورهای کششی باید ابعاد وزنه تعادل، و در آسانسورهای هیدرولیکی باید ابعاد جک آسانسور و محل قرار گیری آن در محاسبه ابعاد آسانسور لحاظ شوند.
موارد دیگری از جمله ظرفیت آسانسور و سرعت آن می‌توانند بر ابعاد آسانسور و چاله آن تاثیر داشته باشند، که در این مقاله مفصلا به آن‌ها پرداخته شد. برای مثال نوع کاربری آسانسور (که افراد عادی با آن جابه‌جا شوند، یا افراد با ویلچر یا با برانکارد و …) و ظرفیتی آسانسور از نظر تعدا نفرات تعیین کننده ابعاد کابین آسانسور هستند.ارتفاع چاله آسانسور هم براساس تعداد طبقات ساختمان و سرعت آسانسور تعیین میشود، که در آسنسورهایی که سرعت آن‌ةا تا 1 متر بر ثانیه است چاهک آسانسور باید حداقل 140 سانتی متر باشد و در آسانسورهایی با سرعت‌های بالاتر، عمق چاهک بیشتر در نظر گرفته میشود.
