سقوط آسانسور همیشه یکی از ترس‌هایی بوده که بسیاری از افراد در هنگام سوار شدن در آسانسور با آن روبه‌رو می‌شوند. برخی اتفاقاتی که افراد هر از گاهی هنگام سوار شدن به آسانسور تجربه می‌کنند، مثل توقف آسانسور در طبقات اشتباه یا در میان راه و تکان‌ها و تغییر سرعت غیرمنتظره در آسانسور، باعث افزایش ترس از سقوط آسانسور شده است. در این مقاله قصد داریم احتمال سقوط آسانسور و نکاتی که در هنگام بروز حوادث آسانسوری باید رعایت شوند را بررسی کنیم.
سقوط آسانسور
اولین نکته‌ای که در پاسخ به این سوال که آیا آسانسور سقوط میکند یا نه این است که باید بدانید آسانسورهای امروزی از ایمنی بسیار بالایی برخوردار هستند و وجود سیستم‌هایی مانند پاراشوت، احتمال سقوط آسانسور را ناممکن است. وجود چنین سیستم‌های ترمزی در کنار رعایت استاندارد آسانسور و سرویس دوره‌ای آن و استفاده از قطعات مناسب، این احتمال را به صفر می‌رساند. اما با این حال باید برای اتفاقات غیر منتظره آماده بود.
اجزای موثر در جلوگیری از سقوط آسانسور
امروزه تجهیزات و اجزای ایمنی متعددی در آسانسورها به کار می‌روند تا جلوی سقوط آسانسور را بگیرند. در قوانین نظام مهندسی و کنترل ساختمان، در قسمت مربوط به آسانسورها، وجود چنین تجهیزاتی که از سقوط جلوگیری می‌کنند الزامی است و در تمامی آسانسورها، از آسانسور برج میلاد گرفته تا آسانسورهای کوچک خانگی، چنین استانداردهایی باید رعایت شوند. مهم‌ترینِ این اجزا عبارتند از:
ترمز سیم بکسلی آسانسور
ترمز آسانسور یکی از مهم‌ترین قطعات در جلوگیری از سقوط آسانسور است. این ترمزهای قدرتمند به سیم بکسل نصب هستند و در هنگام سقوط فعال شده و مانع افتادن آن می‌شوند. قدرت بالا، دقت و سرعت عمل ترمز آسانسور سبب شده است که در هنگام سقوط آسانسور این ترمز فعال شده و حتی نگذارد کابین 1 سانتی متر جابه جا شود.
پاراشوت
پاراشوت یکی دیگر از سیستم‌های ترمز آسانسور است که به آن ترمز اضطراری یا ترمز دوم هم می‌گویند و نحوه کار آن به صورت گاز انبری است. پاراشوت در بالا یا پایین یوک آسانسور نصب می‌شود و اگر سرعت آسانسور از حد تعیین شده بالاتر رفت یا کابل‌های آسانسور شل شد، این ترمز به صورت خودکار فعال می‌شود و به دلیل مکانیکی بودن حتی در هنگام قطعی برق از سقوط آسانسور جلوگیری میکند.
کابل
در تمامی آسانسورها، علیرغم اینکه یک کابل کافی است، برای بالا بردن ایمنی از چهار کابل (سیم بکسل) استفاده می‌شود. دلیل این امر نیز این است که اگر یکی از کابل‌ها پاره شد، آسانسور بتواند بدون مشکل به کار خود ادامه دهد.
ضربه گیر
ضربه گیرها نیز از مهم‌ترین اجزای آسانسور در هنگام سقوط هستند. در پایین هر آسانسور 4 ضربه گیر وجود دارد که اگر آسانسور با شدت و سرعت به کف چاه برخورد کرد، از شدت ضربه آن کاسته شود.
علت سقوط آسانسور چیست؟
علت سقوط آسانسور تقریبا در تمام موارد درست کار نکردن اجزایی است که در بالا معرفی شدند. که البته به سادگی و با سرویس کردن آسانسور به صورت منظم و استفاده از وسایل استاندارد و با کیفیت می‌توان از سقوط جلوگیری کرد. درست است که استفاده از تجهیزات باکیفیت هزینه‌بر است و برای مثال قیمت آسانسور 4 طبقه که با وسایل درجه 1 ساخته می‌شود می‌تواند نسبت یه وسایل معمولی بالاتر رود، اما این کار ضامن عملکرد صحیح است. علت سقوط آسانسور را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
از کار افتادن ترمز و پاراشوت
ترمز و پاراشوت دو جزء اصلی در جلوگیری از سقوط آسانسور هستند. اگر کارکرد آنها مختل شود، در هنگام بروز حوادث نمی‌توانند جلوی سقوط آسانسور را بگیرند.
عواملی مانند عدم اتصال کابین به سیستم اتصال دهنده، تنظیم نبودن فاصله فک‌ها تا ریل آسانسور می‌توانند باعث از کار افتادن ترمز اضطراری شوند. علت سقوط آسانسور هرچه که باشد اگر ترمز و پاراشوت درست عمل کنند، از سقوط جلوگیری می‌شود.
پاره شدن کابل‌ها
گفتیم در حالی که هر آسانسور تنها به یک کابل نیاز دارد، اما تمام آسانسورها 4 کابل دارند و دلیل این امر آن است که در هنگام پارگی یک کابل، آسانسور بتواند با بقیه کابل‌ها به کار خود ادامه دهد. اما اگر تمامی کابل‌ها پاره شوند، احتمال سقوط آسانسور وجود دارد.
سقوط وزنه تعادلی
وزن تعادل که از آن در آسانسورهای کششی استفاده می‌شود، تنها در صورتی ممکن است از جای خود رها شود که به درستی نصب نشده باشد.
خرابی قرقره‌ها
قرقره‌ها از اجزای اصلی آسانسورها هستند. خرابی و خوردگی قرقره‌ها می‌تواند یک علت سقوط آسانسور باشد.
جلوگیری از سقوط آسانسور
حال که از دلایل سقوط آسانسور با خیر شدید، احتمالا فهمیده‌اید که برای جلوگیری از سقوط آسانسور باید چه کار کرد. برای این کار تنها کافی است که آسانسور و قطعات و تجهیزات با کیفیت بالا و از شرکت‌های معتبر بخرید، نصابان با تجربه و ماهر را به کار بگیرید و به صورت دوره‌ای آسانسور را سرویس کنید.
هنگام سقوط آسانسور چه کنیم ؟
درست است که انجام اقدامات بالا از سقوط آسانسور جلوگیری می‌کنند، اما ما نمی‌توانیم از شرایط تمامی آسانسورهایی که استفاده می‌کنیم مطمئن باشیم، پس بهتر است بدانیم که هنگام سقوط آسانسور چه کنیم. مهم‌ترین کاری که باید بکنیم این است که به هیچ وجه نایستیم. چرا که ایستادن در آسانسور در حال سقوط باعث می‌شود فشاری 10 برابری به ستون فقرات وارد شود.
از دیگر اقداماتی که به هیچ وجه در آسانسور در حال سقوط نباید انجام دهید، پریدن است. پریدن در آسانسور در حال سقوط باور بسیار غلطی است که در میان برخی افراد وجود دارد. اول که ما نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که آسانسور چه وقتی به زمین برخورد میکند تا در همان لحظه بپریم و پریدن در آسانسور در حال سقوط ولو اینکه کار بسیار سختی است می‌تواند باعث برخورد سر ما به سقف آسانسور و ضربه دیدن شود.
بهترین اقدام در هنگام سقوط آسانسور این است که در کف آسانسور دراز بکشید تا فشار وارده بر بدن کاسته شود. هم‌چنین بهتر است اگر وسیله‌ای مانند کیف دستی به همراه دارید آن را در زیر سر خود بگذارید تا از فشار ضربه به سرتان کاسته شود. اگر وسیله‌ای همراه نداشتید می‌توانید دستتان را زیر سرتان بگذارید.
اگر تعداد نفرات حاضر در آسانسور زیاد بود و امکان دراز کشیدن وجود نداشت، می‌توانید بنشینید و سر و گردن خود را بغل کنید.. در این حالت نیز فشار وارد بر بدن کمتر از حالت ایستاده می‌شود و می‌توانید وسایل نرمی که به همراه دارید را در زیر خود بگذارید تا از شدت ضربه کاسته شود.
نتیجه گیری
امروزه در آسانسورها از سیستم‌های ایمنی استفاده می‌شود که از سقوط آسانسور جلوگیری کنند. اما در کنار این تجهیزات ایمنی لازم است که وسایل و تجهیزات باکیفیت استفاده شود و آسانسور نیز به صورت دوره‌ای سرویس شود. با این حال ممکن است این اتفاق ناگوار پیش بیاید و لازم است برای آن آماده باشید.
پس از سقوط آسانسور مرگ حتمی است
نه این طور نیست. تا الان درصد پایینی از حوادث مربوط به آسانسور منجر به مرگ شدن. رعایت موارد گفته شده توی مقاله می‌تونه تلفات و وخامت صدمات رو تا حد زیادی کاهش بده.