یکی از مصالحی که از گذشته تا به امروزه در ساختمان سازی استفاده می شود، آجر است. آجر سفال بعنوان یکی از اعضای خانواده آجر که در ساختمان سازی کاربرد زیادی دارد. آجر سفال یکی از مصالح ساختمانی پرطرفدار برای دیوارچینی که در سازه‌های مدرن امروزی، استفاده می‌شود.
آجر سفال به دلیل وزن سبکی که دارد در ساخت دیوار‌هایی که نقش باربری ندارند استفاده می‌شود، بارهای وارده از طریق اسکلت ساختمان و فونداسیون منتقل می شوند. در واقع کاربرد اصلی این دیوار نه برای استحکام بلکه بعنوان جداکننده فضاها است. یکی از مزیت‌های اصلی این مصالح ساختمانی وزن سبک و هزینه مقرون به صرفه آن است.
آجر سفال چیست؟
برای ساخت آجر سفال از خاک رسی و خاک سفال بعنوان مواد اولیه استفاده می‌شود، به همین دلیل هم به این آجر، آجر سفال می‌گویند. آجرهای سفال از گذشته تا به امروز در دیوارچینی ساختمان‌ها استفاده می‌شوند.
آجر‌ها به صورت کلی در دو روش سنتی و (دست ساز و قالبی) و مدرن (صنعتی) تولید می‌شوند و در نهایت محصولی که تولید می‌شود، بلوکی مکعبی شکل با حفره‌های افقی منظم است. تعداد سوراخ‌های این آجر بسته به ابعادش متفاوت است، اما به طور کلی دارای مشخصات زیر است:
- آجر 5/5 سانتی‌متری دارای سه سوراخ است.
- آجر 7 سانتی‌متری دارای چهار سوراخ است.
- آجر 10 سانتی‌متری دارای شش سوراخ است.
- آجر 15 و 20 سانتی‌متری دارای نه سوراخ است.
مراحل تولید آجر سفال
تولید آجر سفال در چندین مرحله تولید می‌شود، که در ادامه آن را بررسی می‌کنیم.
مرحله اول | استخراج مواد خام از زمین:
در این مرحله پس از بررسی کیفیت خاک مورد نظر، آن را مورد بررسی قرار می‌دهند و سپس در صورت داشتن کیفیت مورد نظر آن را استخراج می‌کنند.
مرحله دوم | آماده سازی خاک:
در ابتدا کلوخ‌ها و سنگ‌ها را از خاک استخراج شد و مواد سخت در آسیاب خرد می‌شوند تا ذره بندی به درجه استاندارد رسیده و در جاهای مخصوص نگهدار می‌شود.
مرحله سوم | تولید قالب آجر سفال که به دو مرحله تقسیم می‌شود:
آجر سفال به دو روش خشک و تر تولید می شود، در ادامه دو روش را بررسی می‌کنیم.
مرحله اول| تولید آجر سفال به صورت خشک: در این حالت خاک به گونه‌ای فشرده می‌شود که هیچ گونه خلل و فرجی در آن وجود نداشته باشد. دراین حالت درصد رطوبت بسیار پایین است.
مرحله دوم|تولید آجر سفال به صورت تر: خاک به دست آمده در مراحل بالاتر را به گل تبدیل می‌کنند سپس به دستگاه‌های قالب گیری آنها را منتقل می‌کنند، بعد از فرم دادن به گل آن را توسط دستگاه‌های برش، برش می‌دهند. بعد از آن وارد دستگاه خشک کن می‌شود تا رطوبت آن گفته شود و سپس وارد کوره شود.
دلیل قرار گیری آجر‌ها در دستگاه خشک کن برای گرفتن رطوبت این است که اگر رطوبت آنها زیاد باشد، ترک می‌خورند.
مرحله چهارم | گذاشتن در کوره و پختن خشت‌ها:
مرحله نهایی تولید، گذاشتن آنها در کوره با حرارت بسیار بالا است، سپس کوره را خاموش کرده و پس از سردشدن، خشت‌ها را در انبار نگه‌داری می‌کنیم.
انواع آجر سفال
این مصالح ساختمانی در انواع مختلفی تولید می‌شوند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
آجر سفال فوم دار: آجرفوم دار که به اسم‌های آجرعایق، تیغه یونولیت دارو تیغه فوم دار نیز شناخته می‌شود. آجرهای فوم دار نوعی آجرسفالی سوراخ دار و شیاردار است. وجود شیار‌ها روی سطح آجر باعث چسبندگی بهتربا ملات می‌شود. در بین این آجرفومی به کار رفته است برای سبک‌تر کردن هرچه بیشتر وزن آجروهمچنین عایق کردن حرارت ودما.
آجرسقفی: بلوک سقفی یکی از انواع مصالح مدرن است که به کمک پلی استایرن جایگزین بلوک سفالی می‌شود وبه سبک سازی ساختمان‌ها کمک می‌کند.
آجرسفال نما: آجرنمای سفال قطعه آجری است که تنوع رنگی در آن زیاد است ، این آجر در رنگ‌های قرمز و زرد تهیه می‌شود که برای دیوارچینی استفاده می‌شود.
کاربردهای آجرسفالی
این مصالح ساختمانی در ساخت دیوارهای باربر، تیغه‌های جداکننده، طاق‌های ضربی بین تیرآهن‌ها، نمای خارجی و داخلی و سقف‌های تیرچه بلوک استفاده می‌کنند. امروزه بیشترین کاربرد این آجر در مرحله دیوارچینی برای ساختمان‌ها بعنوان تیغه جداکننده است.
مزایای استفاده از آجرسفالی
یکی از دلیل‌های محبوبیت آجر سفال بین ساختمان‌سازان، بهینه سازی هزینه‌ها است. اما این آجر مزایایی دیگری هم دارد. از نظر فنی، آجرهای سفال، سبک، بادوام و قابل دسترس بوده و عایق صوتی و حرارتی خوبی است.
- صرفه جویی در مصرف ملات سیمان، استفاده از تیغه سفالی 50% تا 60% مصرف ملات سیمان را نسبت به آجر لفتون کاهش می‌دهد.
- اجرای سریع‌تر: سرعت اجرای آجر سفال بسیاربالا است. ابعاد هر تیغه سفالی معادل 2تا3 آجر لفتون است. ابعاد بزرگتر موجب جابه‌جایی جابه‌جایی و نصب راحت‌تر و سریع‌تر تیغه سفالی می‌شود. با استفاده از این محصول 30تا40درصد در زمان و در نتیجه در هزینه کارگر صرفه جویی می‌شود.
- خاصیت عایق بودن در برابر حرارت و دما: این آجر‌ها به واسطه سوراخ‌هایی که دارند، هوا در بین آنها به دام می‌افتد و باعث می‌شود که 20تا 30 درصد عایق بهتری نسبت به آجرهای معمولی باشد. این ویژگی باعث کاهش مصرف انرژی و صرفه جویی در هزینه‌ها می‌شود.
- وزن پایین: وزن سبک این آجر باعث می‌شود که تا 20درصد از وزن مرده اسکلت ساختمان کاهش می‌کند. همچنین وزن سبک آن باعث می شود که هزینه جابه‌جایی آن به محل پروژه مقرون به صرفه تر باشد.
- عایق صدا: به دلیل حفره‌هایی که در آن وجود دارد، خاصیت آکوستیک پیدا می‌کند.
معایب استفاده از آجر سفال
استفاده از آجر سفال معایبی هم دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.
- احتمال شکستن آنها در هنگام حملونقل وجود دارد.
- امکان شکستن و تبدیل این آجر به اندازههای مختلف دیگر کمی مشکل است.
- برای صاف کردن و هموارسازی، سطح دیوارهای ساخته از آجرسفالی، به لایه ضخیمتری از گچ و خاک نیاز دارد.
- در صورت آلودگی خاک رس به آهک در معدن کارخانه تولید کننده آجر سفال، احتمال وجود ترکهای در سطح آجر وجود دارد.
معیار تشخیص آجر سفال با کیفیت
در موقع خرید آجر سفال به این چند نکته باید توجه کنید.
- به سطح بلوک‌های سفالی دقت کافی کنید، باید سطح یکدست و بدون ترک باشد.
- باید ابعاد آجر سفال مورد نیاز خود را مشخص کنید تا قیمت آن به صورت دقیق مشخص گردید.
- حتما از کارخانه‌ها و فروشنده‌ها معتبر خریداری کنید، زیرا که خیلی از تولیدکننده‌ها با مواد اولیه و دستگاه‌های غیر استاندارد اقدام به تولید می‌کنند.
نتیجه گیری
در این مقاله کاربرد آجر سفال، مزایا و معایب و مراحل تولید‌ش را بررسی کردیم. همینطور اشاره کردیم که یکی از دلیل‌های اصلی محبوبیت این مصالح ساختمانی مقرون به صرفه بودن قیمت آجر سفال، وزن سبک، اجرای سریع، عایق بودن و غیره است. این آجر انواع مختلفی دارد که در مراحل مختلف ساختمان‌سازی از آنها استفاده می‌شود.
