آسانسور و موتور آن هردو از قطعات مختلفی تشکیل شده‌اند که این قطعات در کنار یکدیگر و با عملکردی هماهنگ می‌توانند بازده مناسبی برای شما داشته باشند. اما مهم ترین قطعه‌ی آسانسورها، موتورها هستند که در صورت بروز هرگونه نقص در آن، می‌توانند کار کل سیستم را دچار اختلال کنند. پس بهتر است در صورت بروز مشکل در این قطعه، نسبت به رفع آن اقدام کرده و این کار را به افراد مجرب و متخصص بسپارید. سیوان لند در این مقاله قصد دارد تا کمی شما را به نحوه تعمیر موتور آسانسور اشنا کند. پس در ادامه با ما همراه باشید.
چگونگی تعمیر موتور آسانسور
بررسی علت خرابی و ارزیابی تعویض و تعمیر موتور آسانسور توسط افراد متخصص، از جمله اقداماتی است که به واسطه‌ی آن می‌توان شاهد عملکرد صحیح و روان آسانسور بود. مراکر و موسساتی وجود دارد که در آن به افراد درمورد چگونگی تعمیر موتور آسانسور آموزش داده می‌شود تا به صورت مستقیم وارد بازار کار شوند. از آنجایی که موتور مهم ترین بخش هر آسانسور به شمار می‌رود، پس ایجاد هرگونه مشکل و خرابی در آن می‌تواند مشکلات دیگری را نیز به دنبال داشته باشد.
موتورهای آسانسور را می‌توان در دو نوع گیربکسی و گیرلسی دسته بندی کرد که از لحاظ قیمت با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند و براساس نوع نیاز و کاربری می‌توان نوع مناسبی از آن‌ها را انتخاب کرد. هرکدام از این موتورها از اجزا و قطعات گوناگونی تشکیل شده‌اند که خرابی در هریک از آن‌ها می‌تواند عملکرد کلی آسانسور را با مشکل رو به رو کند.
علت خرابی انواع موتورهای آسانسور
با تشخیص علت خرابی موتور آسانسور، به راحتی می‌توان به تعمیر موتور آسانسور پرداخت. تعمیر انواع موتور آسانسور با توجه به پیچیدگی‌های موجود در هریک از آن‌ها، قطعا نیازمند تخصص و مهارت ویژه‌ای است. موتورهای گیربکس یکی از رایج ترین مدل‌های موتور در آسانسورها به شمار می‌رود که اغلب خرابیهای آن معمولا ناشی از نقص عملکرد قسمت حلزونی و بلبرینگ آن است. علاوه بر این، ضربه‌های شدید و استپ‌های ناگهانی نیز می‌تواند به صورت جدی به موتور آسانسور ضربه وارد کند و منجر به جداشدن گیربکس از موتور شود.
به طور کلی می‌توان گفت که هریک از قطعات آسانسور می‌تواند نقش حیاتی و مهمی در ایمنی آن داشته باشد. سیم بکسل یکی دیگر از قطعاتی است که در موتور آسانسور نقش مهم و کارآمدی دارد. در نظر داشتن تمام استانداردهای لازم درمورد خرید و نصب موتور آسانسور می‌تواند در عمر طولانی این قطعه نقش داشته باشد.
انواع خرابیهای موتور آسانسور
قبل از هرگونه اقدام در زمینه‌ی تعمیر موتور آسانسور، باید نوع خرابی آن را تشخیص دهید و ببینید که خرابی از کدام بخش موتور آسانسور است؟ خرابی مربوط به موتور آسانسور را می‌توان به دو نوع الکتریکی و مکانیکی تقسیم کرد. در ادامه خواهیم گفت که این خرابی‌ها چگونه رخ میدهد.
خرابیهای الکتریکی
در زمان تعمیر موتور آسانسور خواهید فهیمد که این نوع خرابی‌ها همیشه در مسیر جریان برق و المان‌های الکتریکی به وجود می‌آید و ممکن است که به سه شکل زیر رخ دهد:
- قطع شدگی در مسیر
- اتصال بدنه
- اتصال کوتاه در سیم پیچ
در برخی موارد برای پیدا کردن علت خرابی موتور و تعمیر موتور آسانسور، می‌توان نحوه عملکرد موتور در حالت اتصال به برق را بررسی کرد. در بررسی عملکرد موتور باید در مسیر هریک از فازها یک آمپرمتر مناسب به همراه فیوز قرار بگیرد و سپس موتور برای لحظه‌ای کوتاه به ولتاژ نامی 360 ولت متصل شود. پس از اتصال موتور به برق سه فاز، ممکن است اتفاقات زیر رخ دهد:
- موتور هیچگونه عکس العملی از خود نشان نداده و آمپر مترها در مسیر فازها هیچ جریانی را نشان ندهند. در زمان تعمیر موتور آسانسور در می‌یابید که، قطع شدگی در مسیر سیم پیچی فازهای الکتروموتور در حالت اتصال ستاره وجود دارد که ممکن است این قطع شدگی در کلاف‌های استاتور و یا در نقطه‌ی صفر ستاره باشد. در این زمان باید مقاومت بین دو فاز را اندازه گیری کرده و در صورت بی نهایت بودن مقاومت بین دو فاز، می‌توان نتیجه گرفت که در مسیر همان فازها قطع شدگی‌هایی وجود دارد. اما اگر اتصال موتور مثلث باشد و آمپرمترهای موجود در مسیر هیچ جریانی را نشان ندهند، قطع شدگی در هر سه گروه کلاف فازها ممکن است رخ داده باشد و یا اینکه در محل اتصال گروه کلاف‌ها، قطع شدگی اتفاق افتاده باشد.
- پس از اتصال سه فاز الکتروموتور به شبکه‌ی برق، موتور به حرکت در نمی‌آید اما ارتعاش و صدای خود را دارد. در این حالت برای تعمیر موتور آسانسور اگر اتصال گروه کلاف‌های الکتروموتور به حالت ستاره باشد، و تنها یکی از آمپرمترها جریان را نشان ندهد، می‌توانید روتور را با دست در یک جهت به گردش در آورده تا موتور در همان جهت فشار شما، شروع به حرکت کند. در این زمان می‌توان دریافت که گروه کلافی سیم پیچ که آمپرمتر آن جریانی را نشان نمی‌دهد، قطع شده.
- پس از وصل موتور آسانسور به سه فاز برق شبکه، موتور راه افتاده اما به دور نامی نمی‌رسد. معمولا موتور سه فاز در حالت اتصال بدنه یا اتصال کوتاه حلقههای سیم پیچ می‌تواند چنین مشکلی را به وجود بیاورد. جهت یافتن اتصال بدنه می‌توانید از اهم متر استفاده کنید. علاوه بر این، می‌توان برای تشخیص اتصال حلقههای یک فاز، اتصال بین گروه کلاف‌های هر سه فاز موتور را باز کرده و مقاومت هر سه سیم پیچ را به طور جداگانه اندازه گیری کرد. مقاومت سیم پیچ سه فازها باید با هم برابر باشد.
- در برخی موارد بعد از اتصال موتور آسانسور به شبکه برق سه فاز، یک یا دو و یا هر سه فاز می‌سوزد. در این حالت ممکن است که در نقاطی از الکتروموتور اتصال بدنه یا اتصال کوتاه در بین سیم پیچ حلقه‌ها وجود داشته باشد.
- ممکن است موتور آسانسور پس از راه اندازی، صداهای غیر عادی تولید کند. در این حالت الکتروموتور اسانسور جریانی بیش از حد نرمال و نامی را تحمل می‌کند. در این زمان به احتمال زیاد موتور اتصال بدنه یا اتصال کوتاه در سیم پیچ حلقه‌ها دارد.
- موتور در حالت بی باری و سبکی حرکت می‌کند اما زیر بار نامی و سنگین می‌ایستد. در این زمان تعدادی از کلاف‌های سیم پیچ اتصال کوتاه شده و احتمال اتصال بدنه نیز در بین سیم پیچ‌ها وجود دارد.
خرابیهای مکانیکی
خرابیهای مکانیکی در موتورهای گیربکس معمولا ناشی از خرابی قطعات زیر میباشد:
دنده گیربکس آسانسور
اغلب خرابیهای ناشی از پاراشوت کابین و یا برخورد کابین به کف و سقف چاه آسانسور، سبب آسیب دیدگی دنده گیربکس موتور خواهد شد. خرابی این قطعه در زمان حرکت کابین و چرخش موتور، یک تکان و صدای منظم و ریتمیک ایجاد می‌کند که این نشانه‌ای از خرابی و یا شکستگی بخشی از دنده‌ی موتور میباشد. در این حالت دنده به طور کامل بدون استفاده خواهد شد و باید آن را جایگزین کنید و دیگر تعمیر موتور آسانسور به کار نخواهد آمد.
ماردون گیربکس آسانسور
این نوع خرابی در موتورهای آسانسورهای ایتالیایی به ندرت اتفاق می‌افتد زیرا جنس ماده‌ی اولیه‌ی آن‌ها به روز بوده و با ابزارهایی با دقت بالا تولید می‌شوند. اما این اتفاق در موتورهای ترک و ایرانی به دلیل ضعف تکنولوژی و ماشین آلات، یک اتفاق متداول است. از نشانه‌های خرابی ماردون موتور آسانسور می‌توان به لرزش ریز و مداوم در طول حرکت کابین و یا حرکت نوسانی آن اشاره کرد.
معمولا برای تعمیر موتور آسانسور که این مشکل را دارد، ماردون باید تعویض شده و یا در ابتدا و انتهای میله ماردون با استفاده از ابزار مخصوص، سنگ زده شود.
خوردگی فلکه موتور آسانسور
وجود براده و گرده آهن در زیر فلکه موتور و حرکت لرزش دار کابین آسانسور در حال حرکت، از جمله نشانه‌های خوردگی و سایش بکسل و فلکه موتور می‌باشند که در این زمان نیاز به تعمیر موتور آسانسور خواهد بود. عوامل این نوع خرابی عبارتند از:
- عدم انطباق راستای فلکه گیربکس و فلکه هرزگرد
- عدم رعایت سایز شیار فلکه و سیم بکسل
- عدم کشش یکسان سیم بکسل‌ها در شیارها
- استاندارد نبودن جنس فلکه موتور
- نامرغوب بودن جنس سیم بکسل
- دقیق نبودن زاویه آلفا ( به صورتی که این زاویه سبب هرزگردی سیم‌های بکسل به صورت متوالی شود )
- پارگی و یا زائد روی سیم بکسل
- دقیق نبودن فاصله‌ی شیارهای فلکه
بلبرینگ‌های درون موتور آسانسور
این قطعات که در پشت فلکه‌ی اصلی موتور و در ابتدا و انتهای ماردون قرار دارند، عاملی جهت انتقال نیرو به گیربکس و کم کردن اصطکاک و بالا بردن استاتیک لود موتور آسانسور هستند. اعمال نیروی بیش از حد و توان این بلبرینگ‌ها در دراز مدت و یا ایجاد شوک ناشی از پاراشوت، می‌تواند عاملی جهت خرابی ساچمه‌های این قطعه و در نهایت نیاز به تعمیر موتور آسانسور باشد.
کلام پایانی
با توجه به بالا بودن قیمت موتور آسانسور، درصورت مشاهده‌ی هرگونه از علائمی که در این مقاله ذکر شد، به بررسی و تعمیر موتور آسانسور خود بپردازید تا بتوانید از خرابیهای احتمالی بعدی نیز جلوگیری کنید. برخی از قطعات نیز ممکن است مشکل چندانی نداشته باشند و تنها به دلیل کارکرد زیاد، از کار افتاده باشند و عمر آن‌ها به پایان رسیده باشد. در این صورت آن قطعه باید تعویض شود و کار از تعمیر گذشته. اما موتورهای قلب آسانسور به شمار می‌روند که نمی‌توان از تعمیر آن‌ها غفلت کرد.
