میلگرد بستر از دو مفتول طولی موازی تشکیل شده و مفتولی به شکل عمودی یا خرپایی این دو مفتول را به هم وصل کرده است. میلگرد بستر بین مصالح ساخت دیوار جایگذاری و با ملات پوشانده میشود. در این مقاله به شما می‌گوییم که میلگرد بستر چیست و روش اجرای میلگرد بستر را مرحله به مرحله شرح خواهیم داد.
میلگرد بستر چیست؟
همان‌طور که گفتیم میلگرد بستر متشکل از دو مفتول موازی است که با چند مفتول به یکدیگر وصل شده‌اند. طول این دو میلگرد موازی 3 متر و فاصله بین آن‌ها براساس ضوابط تعیین شده بین 5/5، 11 یا 15 سانتیمتر است.
میلگرد بستر در حین آجرچینی در میان دیوار کار گذاشته میشود. و بدین ترتیب با افزایش شکلپذیری دیوار در برابر تکان‌های شدید، مقاومت کششی و استحکام دیوار را بالا می‌برد. و در نتیجه مقاومت ساختمان در برابر بارهای جانبی، مثل زلزله، نیز افزایش می‌یابد.
انواع میلگرد بستر
به طور کلی میلگردهای بستر به دو صورت نردبانی و خرپایی هستند. نردبانی یا خرپایی بودن میلگرد بستر را می‌توان از روی مفتول‌های عرضی که دو مفتول طولی را به هم وصل کرده‌اند تشخیص داد.
میلگرد بستر خرپایی
اگر مفتول‌های عرضی به‌صورت زیگزاگی باشند میلگرد بستر خرپایی است. میلگرد بستر خرپایی را با قلاب و گیره به دیوار وصل و روی آن سیمان ریخته و ادامه‌ی دیوار چینی انجام میشود. استفاده از این میلگرد برای دیوارهای غیر کامپوزیتی مجاز نیست.
میلگرد بستر نردبانی
اگر مفتول‌های عرضی صاف و عمود بر مفتول‌های طولی باشند، میلگرد بستر نردبانی است. این دسته از میلگردهای بستر نیز مثل میلگرد بستر خرپایی با قلاب و گیره میان دیوار وصل و دیوار چینی روی آن انجام میشود.
قیمت میلگرد بستر
می‌توان گفت که استفاده از میلگرد بستر ارزان‌ترین راه برای افزایش مقاومت ساختمان است. و در واقع قیمت میلگرد بستر در مقابل مزایایی که دارد بسیار ناچیز است. شما می‌توانید با مراجعه به وب سایت سیوان‌لند از قیمت میلگرد بستر و در کل قیمت میلگرد مطلع شوید و همانجا به صورت آنلاین اقدام به خرید میلگرد کنید.
میلگرد بستر در چه دیوارهایی کاربرد دارد؟
می‌توان از میلگرد بستر در دیوارهای باربر و غیرباربر استفاده کرد تا مقاومت آن‌ها را در برابر نیروهای خارجی افزایش داد. میلگرد بستر را می‌توان به صورت افقی یا عمودی در انواع دیوارها جایگذاری کرد. از جمله:
- دیوارهای آجری
- دیوارهای آجری سفالی
- بلوک‌های بتنی توخالی
- بلوک‌های سیمانی
- بلوک‌های ACC
- لیکا
- هبلکس
وزن میلگرد بستر
وزن میلگردهای بستر در وزن‌های متفاوتی تولید می‌شوند که می‌توانید وزن‌های مختلف آن را در جدول زیر مشاهده کنید.
| طول میلگرد بستر | سایز میلگرد بستر | وزن میلگرد بستر نردبانی | وزن میلگرد بستر خرپایی |
| 3 | 5.5 | 670 | 900 |
| 3 | 11 | 730 | 930 |
| 3 | 15 | 770 | 950-960 |
نحوه‌ی اجرای میلگرد بستر در دیوار چینی
میلگرد بستر در دیوار چینی به دو روش افق یا عمودی صورت می‌گیرد.
روش افقی
روش افقی مخصوص میلگردهای بستر خرپایی و نردبانی است. در این روش مفتول‌هایی به قطر 4 یا 6 میلی‌متر در فواصل معینی بین مصالح دیوار (سیمان، آجر یا بلوک‌ها) قرار می‌گیرند. برای مهار میلگرد بستر از گیره و قلاب استفاده میشود. اگر در گوشه‌های ساختمان از تیرآهن استفاده می‌شد می‌توان میلگرد بستر را با جوشکاری به وادار وصل کرد؛ و اگر واداری هم وجود نداشت می‌توان میلگردهای بستر را در دو ضلع دیوار به هم وصل کرد.
روش عمودی
در این روش مفتول‌ها به صورت عمودی بین بلوک یا آجرها قرار می‌گیرند و تا نزدیک سقف می‌آیند و با میلگردی عمودی فیکس می‌شوند. برای مهار میلگرد بستر عمودی از مقاطع نبشی و سپری استفاده میشود.
نحوه اتصال میلگرد بستر
برای اتصال میلگرد بستر از گیره یا قلاب استفاده میشود. متناسب با نوع تیر استفاده شده در ساختمان گیره‌های مختلفی وجود دارد. که گیره به ستون یا وادار وصل میشود و قلاب هم از یک سر به میلگرد وصل و از سر دیگر داخل گیره میشود. نکته قابل توجه این است که گیره‌ها قبل از دیوار چینی به سازه متصل می‌شوند
مزیت استفاده از میلگرد بستر
گفتیم که از دلیل استفاده از میلگرد بستر در ساختمان شکلپذیری آن را در برابر تکان‌های شدید بالا می‌برد و در نتیجه استحکام و مقاومت کششی را بالا می‌برد و باعث میشود ساختمان در برابر عواملی همچون زلزله مقاوم شود. از دیگر مزایای استفاده از میلگرد بستر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دیوارهای متقاطع را به یکدیگر متصل میکند
- به دوغاب احتیاجی ندارد
- اندازه‌ی قاب افزایش می‌یابد
- مقاومت برشی دیوارها افزایش می‌یابد
- مقاومت خمشی دیوارهای با دهانه افقی و دیوارهای عملکرد دوطرفه افزایش می‌یابد
- مقاومت خمشی دیوارهای یا دهانه‌ی قائم به طور غیرمستقیم افزایش می‌یابد
- سازه‌های آجری ترک خورده را تقویت میکند
- عرض و فاصله‌ی ترک‌هایی که به دلیل تغییرات حرارتی ایجاد شده‌اند را کنترل میکند
- بار ساختمان را کنترل میکند
معایب میلگرد بستر
تا الان هرچه گفتیم نشان از مزیت‌ها و نکات مثبت استفاده از میلگرد بستر در ساختمان بود. اما این کار سختی‌ها و نکات منفی هم دارد. استفاده از میلگرد بستر نیازمند رعایت استانداردهای تعیین شده و محاسبات بسیار دقیق است و عدم انجام این کار می‌تواند به سازه آسیب‌هایی وارد کند. که به عنوان مثال اگر به اندازه قطر میلگردها دقت نشود، دیوارها دچار نقص و مشکل خواهند شد.
محاسبه میزان میلگرد بستر
در مقررات ملی ساختمان دو روش برای محاسبه میزان میلگرد مورد نیاز برای ساختمان وجود دارد که به شرح زیر هستند:
روش محاسباتی: مجموع سطح مقطع مفتول‌ها باید برابر با 0.0007 سطح مقطع موثر دیوار باشد.
روش تجویزی: به ازای هر 40 سانتیمتر ارتفاع دیوار یک ردیف میلگرد بستر اجرا میشود.
جنس میلگرد بستر از چیست؟
بر طبق مبحث هشتم مقررات ملی ساخت و ساز جنس میلگردهای بستر باید از فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل باشد و هم‌چنین میلگردها باید آجدار باشند. در کل تمامی میلگردها باید از جنس فولاد گالوانيزه و ضد زنگ باشند. در بنایی که در معرض خاک یا هواست و یا در دیوارهای داخلی که در معرض میانگین رطوبت بیش از 75% هستند، باید از میلگردهایی استفاده شود که روکش گالوانیزه یا اپوکسی دارند.
قطر میلگرد بستر
مفتول‌های استفاده شده در میلگرد بستر باید قطری حداقل 4 میلی‌متر و حداکثر 8 میلی‌متر داشته باشند. و از آن‌جا که قطر مفتول‌ها نباید از نصف ضخامت ملات بستر بیشتر شود، بنابراین ضخامت ملات هم باید حداکثر 16 میلی‌متر باشد. که در حالت معمول هم قطر ملات بستر 10 میلی‌متر و قطر مفتول‌ها 4 تا 5 میلی‌متر است.
فرایند تولید میلگرد بستر
تولید میلگرد بستر در دو مرحله انجام میشود. در ابتدا با انجام عملیات کشسانی قطر کلاف‌ها از 5 میلی‌متر به 4 میلی‌متر تبدیل میشود. سپس این کلاف‌ها برای پخته شدن وارد کوره‌ای با دمای 900 درجه سانتی‌گراد می‌شوند. در نهایت نیز این مفتول‌های آماده شده برای تبدیل به میلگرد بستر وارد مرحله بعد می‌شوند.
نتیجه‌گیری
میلگردهای بستر ساده‌ترین و مقرون به صرف‌ترین روش افزایش مقاومت ساختمان در برابر عواملی همچون زلزله و ترک خوردن ساختمانها هستند. آن‌ها از دو مفتول موازی به طول 3 متر تشکیل می‌شوند و به دو نوع نردبانی و خرپایی ساخته و به دو روش افقی یا عمودی در میان دیوار جاگذاری می‌شوند.
