از آنجایی که موتورهای آسانسور تنها در دو نوع گربکسی و گیرلسی وجود دارند، همین سبب تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس شده. هرکدام از این موتورهای دارای مزایا و معایبی هستند که دلیلی بر تفاوت نوع کاربرد آن‌ها در آسانسور می‌باشد. سیوان لند در این مقاله قصد دارد که به بررسی تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس بپردازد تا شما را بیشتر با این قطعات آشنا کند.
تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس
موتورهای گیربکسی با ویژگی‌های خاصی که دارند قبل از موتورهای گیرلس در قسمت موتورخانه‌ها قرار گرفتند. به تدریج با پیشرفت تکنولوژی در زمینه‌ی موتورهای آسانسور، موتورهای گیرلس روی کار آمده و توانستند در برخی موارد جای موتورهای گیربکسی را بگیرند. اولین موردی که سبب تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس با هم شد این بود که موتورهای گیربکس دار با استفاده از انتقال حرکت از روتور به چرخ دنده‌های گیربکسی و از آن جا به بکسل متصل شده و سبب حرکت کابین خواهد شد.
این درحالی است که در موتورهای گیرلس چیزی به نام گیربکس وجود ندارد. اما در موتورهای گیرلس نیروی چرخی روتور، مستقیما به فلکه منتقل می‌شود و سبب به حرکت در آوردن سیم بکسل خواهد شد. تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس در موارد گوناگونی است. به عنوان مثال می‌توان گفت که موتورهای گیربکس دار در هنگام حرکت، تکان و لرزه‌ی بیشتری دارند. صدای تولید شده توسط آن‌ها بیشتر بوده و انرژی بیشتری نیز مصرف می‌کنند.
در این صورت راندمان کمتری نسبت به موتورهای گیرلسی دارند. از طرف دیگر موتورهای گیرلسی کوچک تر از گیربکسی هستند و فضای کمتری را اشغال می‌کنند. در صورتی که همان توان موتورهای گیربکسی را تولید کرده و دیگر نیازی به موتورخانه برای نصب آن‌ها نخواهی داشت.
تفاوت در ساختار موتور گیربکس دار و گیرلس
یکی از مهم ترین تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس در ساختار آن‌ها است. همانطور که از نام موتورهای گیربکس دار مشخص است، این موتورها در ساختار خود دارای گیربکس هستند درحالی که موتورهای گیرلس این قطعه را ندارند. در موتورهای گیرلس، روتور درون موتور می‌چرخد. با چرخیدن این قطعه، میله‌ای که یک سر آن درون روتور قرار دارد نیز شروع به چرخیدن خواهد کرد. سر دیگر میله به گیربکس متصل بوده و سبب چرخیدن چرخ دنده‌های گیربکس خواهد شد.
چرخیدن چرخ دنده‌ها در گیربکس سبب می‌شود تا فلکه‌ی گربکس بچرخد و در پی آن سیم بکسل به بالا کشیده شود. این حرکت کابین آسانسور را بالا یا پایین می‌آورد. در واقع در این موضوع اصطکاک بین گیربکس و سیم بکسل سبب حرکت کابین شده که بخشی از انرژی تولید شده را به گرما تبدیل می‌کند.
دیگر تفاوت‌های موتورهای گیربکس دار و گیرلس
آسانسورهایی که موتور گیرلس دارند برخلاف آسانسورهای دارای موتورهای گیربکس دار، چون قطعه‌ی گیربکس را ندارند لرزش و تکان کمتری در کابین خواهند داشت و این یکی از مریت‌های استفاده از این موتورها در آسانسورها می‌باشد. موتورهای گیرلس احتیاجی به روغن کاری ندارند اما در مقابل موتورهای گیربکس دار را باید به طور منظم روغن کاری کنید. یکی از بهترین مزایای موتورهای گیرلس نسبت به موتورهای گیربکس این است که موتورهای گیربکس دار در ترافیک کاری بالا و استفاده‌ی زیاد و پیاپی، داغ کرده و سبب می‌شود تا سنسور دما حساس شده و خاموش شود تا موتور خنک شود.
این موضوع سبب می‌شود تا برای مدتی نتوان از آسانسور استفاده کرد. این درحالی است که موتورهای گیرلس در استفاده‌های طولانی و پیاپی هم داغ نخواهد کرد و خبری از کار افتادن موتور نیست. دور موتور، موتورهای گیرلس 150 است و این مقدار در موتورهای گیربکس دار حدود 1500 می‌باشد. این موضوع سبب می‌شود تا موتورهای گیرلس صدای کمتری تولید کنند. موتورهای گیبکس دار نیز دقیقا برعکس این موتورها خواهند بود و صدای زیادی دارند.
یکی دیگر از تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس در این است که موتورهای گیربکس دار برای شروع کار خود به 2 تا 3 برابر انرژی بیشتری نسبت به موتورهای گیرلس نیاز دارند. راندمان موتورهای گیرلس حدود 98% درصد است، درحالی که این عدد در موتورهای گیربکس دار حدود 50% می‌باشد و این نشان می‌دهد که موتور گیربکس دار حدود دو برابر انرژی بیشتری نسبت به موتورهای گیرلس دارند.
تفاوت در حجم و وزن این دو موتورها، یکی دیگر از تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس می‌باشد. به دلیل داشتن حجم و وزن کمتر موتورهای گیرلس، می‌توان آن‌ها را در آسانسورهای روملس MRL ( بدون موتورخانه ) نصب کرد. در مقابل برای نصب موتورهای گیربکس دار، شما نیاز به فضا و مکان بزرگی نیاز دارید و این شرایط برای موتورهای گیربکس دار وجود ندارد.
از طرف دیگر جریان استارت موتورهای گیرلس، 50% بیشتر از جریان نامی می‌باشد و در موتورهای گیربکس دار شاهد جریان استارت 4 برابری نسبت به جریان نامی خواهیم بود. موتورهای گیرلس نیازی به فلایویل ندارند. اما موتورهای گیربکس دار باید حتما فلایویل را داشته باشند.
محدودیت‌های موتورهای گیربکس دار نسبت به گیرلس
یکی دیگر از تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس این است که در برخی موارد استفاده از موتورهای گیربکس دار با محدودیت مواجه خواهد شد. اما موتورهای گیرلس محدودیت خاصی ندارند و از هر لحاظ بهتر از موتورهای گیربکس دار عمل می‌کنند. اما درمورد قیمت موتور آسانسور باید بگوییم که قیمت موتورهای گیرلس به دلایلی که تا کنون بررسی و گفته شد، بالاتر از موتورهای گیربکس دار است و این قیمت بیشتر را می‌توان نوعی محدودیت برای این موتورها در نظر گرفت. به دلیل قیمت بالای این موتورها، نوع گیربکسی رواج بیشتری در ایران دارد و کمتر دیده می‌شود که از موتورهای گیرلس استفاده شود.
تعمیر و نگهداری موتورهای گیربکس دار و گیرلس
یکی از مشکلات هردو نوع موتورهای آسانسور، تعمیر و نگهداری آن‌ها است. آسانسورهای کششی دنده‌ای، نسبت به اسانسورهای بدون دنده موتور بزرگتری دارند و ابزارهای ترکیبی برای تعمیر و نگهداری آن‌ها نیاز دارید. همانطور که گفته شد، موتورهای گیربکس دار نیاز به روغن کاری دارند، این درحالی است که نوع گیرلس به روغن کاری نیاز ندارند. پس درمورد تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس می‌توان گفت که تعمیر و نگهداری از موتورهای گیربکس دار، هزینه‌ی بیشتری داشته و سخت تر است.
آسانسور با موتور گیربکس دار یا گیرلس؟
برای پاسخ به این سوال و انتخاب مناسب، باید همه‌ی جنبه‌های این موتورها را در نظر گرفت، از توان آن‌ها گرفته تا تعمیر و نگهداری این دو موتور. پس بهتر است که مشخصات هر موتور را بدانید و آن‌ها را با هم مقایسه کنید تا بتوانید بهترین گزینه را انتخاب و خریداری کنید. البته باید این نکته را هم در نظر داشته باشید که ارتفاعی که موتورهای گیربکسی پشتیبانی می‌کنند کمتر از موتورهای گیرلسی است. به همین دلیل است که در ساختمان‌های کم ارتفاع مسکونی، معمولا از موتورهای گیربکسی استفاده می‌کنند. قابلیت حمل بار این دو موتور یکسان است اما تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس در توانایی طی کردن مسافت و سرعت آن‌ها است.
کلام پایانی
تفاوت موتور آسانسور گیربکس و گیرلس سبب شد تا افراد در زمان خرید این قطعات بیشتر به آن‌ها توجه کنند و به مقایسه‌ی این دو موتور با هم بپردازند. پس شما هم قبل از خرید حتما فاکتورها و انتظاراتی که از موتور آسانسور خود دارید را مشخص کرده و بر اساس آن محصول مناسبی را خریداری کنید تا شاهد بازدهی دلخواه خود باشید.
