ریل آسانسور یکی از حساس ترین قطعات آسانسور به شمار می‌رود و به همین دلیل است که در زمان خرید ریل آسانسور، نباید بی گدار به آب بزنید. زیرا این قطعه تاثیر مستقیمی بر ایمنی کلی آسانسور و آسایش سرنشینان آن دارد. از طرف دیگر، تنوع بالای سازندگان و وجود انواع ریل آسانسور در بازار، ممکن است شما را در هنگام خرید کمی گیج کند. به همین دلیل است که آشنایی با کارایی انواع ریل آسانسور به شما کمک می‌کند تا بتوانید گزینه‌ی مناسبی را انتخاب کنید.
معرفی انواع ریل آسانسور
انواع ریل آسانسور را براساس استاندارد ISO 7465، به صورت زیر دسته بندی میشوند:
- ریل کشش سرد با پسوند A
- ریل ماشین کاری با پسوند B
- ریل ماشین کاری سرعت بالا با پسوند BE
- ریل آسانسور T9
- ریل آسانسور T16
ریل کشش سرد با پسوند A
ریلها معمولا به دو شکل سرد و گرم در بازار عرضه میشوند که تفاوت آن‌ها در نوع ساخت آن‌ها است. ریلهای مدل T5 و T9 به روش نورد گرم ساخته میشوند اما در مقابل، ریلهای T16 و T125 به روش نورد سخت یا سرد طراحی و تولید میشوند. این مدل‌ها تفاوت‌های با یکدیگر دارند که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
ریل ماشین کاری با پسوند B
ریل‌هایی که به صورت ماشین کاری ساخته میشوند دارای پسوند B هستند. به این ریلها، ریل B آسانسور نیز گفته می‌شود. معمولا پس از انجام عملیات نورد روی آن‌ها، به منظور اینکه بهتر صیقلی شوند و یکدست تر باشند، باید روی آن‌ها ماشین کاری انجام شود.
در این عملیات لایه‌هایی از روی انواع ریل آسانسور برداشته شده که البته این مورد سبب کاهش کیفیت محصول نهایی نخواهد شد، و در این روش تولید نیز شمش‌های فولادی دارای ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی متفاوتی از سایر محصولات خواهد بود.
ریل ماشین کاری با سرعت بالا با پسوند BE
ریلهای ماشین کاری با سرعت بالا نیز یکی دیگر از دسته بندی‌های پر فروش موجود در بازار هستند که بر مبنای کشش سرد تولید میشوند. در آسانسورهایی که سرعت بالایی دارند، قطعات باید با دقت بالایی انتخاب شوند. در غیر این صورت می‌تواند سبب ایجاد مشکل در عملکرد کلی دستگاه و تاب برداشتن ریل شود. کفشک‌ها، ریل و همینطور الکتروموتور باید کاملا به صورت هماهنگ با یکدیگر انتخاب شوند.
ریل آسانسور T9
این نوع از انواع ریل آسانسور در آسانسورهایی با 10 ایستگاه و حتی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولا جهت ارتقاء سطح کیفی، این ریلها را به روش نورد و کشش سرد تهیه میکنند. به هر حال استفاده از ریلها، بسته به نوع متریال و کیفیت ساخت آن‌ها، دستخوش تغییرات گوناگونی خواهد شد. هرچه مقاومت ریل بالاتر باشد، توان و تحمل آن در برابر فشار نیز بیشتر خواهد بود. این موضوع یک اصل پایدار در انتخاب انواع ریل آسانسور میباشد پس در زمان خرید حتما به این نکته دقت کنید.
ریل آسانسور T16
این نوع از ریلها توسط برندهای معتبر در بازار عرضه شده و یکی دیگر از انواع ریل آسانسور پر فروش در بازار است. در آسانسورهایی با ظرفیت بین 8 تا 12 نفر، از ریلهای T16 استفاده میکنند که استانداردترین و بهترین گزینه میباشد. در برخی موارد ظرفیت آسانسور از 12 نفر بیشتر است، در این صورت ریل T16 برای وزنه‌ی روی قاب، و ریل T125 را برای کابین استفاده میکنند.
انواع ریل آسانسور براساس ابعاد و کاربرد
انواع ریل آسانسور را براساس ابعاد و اندازه‌ی آن‌ها به شکل زیر دسته بندی میکنند:
| نوع ریل | b(mm) | h(mm) | k(mm) | L(mm) | وزن ریل |
| T45 | 45 | 45 | 5 | 500 | 16.7 |
| T50 | 50 | 50 | 5 | 500 | 18.65 |
| T9 (T70) | 70 | 65 | 9 | 500 | 37.5 |
| T16(T89) | 89 | 62 | 16 | 500 | 61 |
| T16(T90) | 90 | 75 | 16 | 500 | 68 |
| T125 | 125 | 82 | 16 | 500 | 89.5 |
ریل آسانسور T45 و T50
از این نوع ریلها در آسانسورهایی که ارتفاع چاه آن‌ها کمتر از 20 متر است به عنوان ریل راهنمای وزنه استفاده میکنند. علاوه بر این در آسانسورهایی با ظرفیت حداکثر 8 نفر و سرعت حداکثر 1 متر بر ثانیه کاربرد دارند.
ریل آسانسور T9
کاربرد این ریلها تا ارتفاع چاه آسانسور کمتر از 30 متر به عنوان ریل راهنمای کابین آسانسور میباشد. از این نوع ریلها در آسانسورهایی با ظرفیت حداکثر 8 نفر و سرعت 1.2 متر بر ثانیه استفاده میکنند.
ریل آسانسور T16
از این نوع ریلها تا ارتفاع چاه آسانسور بین 30 تا 50 متر به عنوان ریل راهنمای کابین و ظرفیت آسانسور حداکثر 1000 کیلوگرم و سرعت حداکثر 1.6 متر بر ثانیه استفاده میکنند.
ریل آسانسور T125
کاربرد این ریلها تا ارتفاع چاه آسانسور بیش از 50 متر به عنوان ریل راهنمای کابین آسانسور میباشد. از این نوع ریلها در آسانسورهایی با ظرفیت بالای 1000 کیلوگرم و سرعت بیش از 1.6 متر بر ثانیه استفاده میکنند.
نحوه ساخت انواع ریل آسانسور
ریلهای آسانسور از جنس فولاد هستند و به همین دلیل است که باید از استانداردهای مخصوصی برای تامین مشخصات شیمیایی و مکانیکی معتبر آن‌ها استفاده شود. همانطور که در ابتدای مطلب گفته شد، رایج ترین استاندارد ساخت ریلها، استاندارد ISO 7465 میباشد. براساس این استاندارد، مقاومت کششی ریل آسانسور باید حداقل 370 و حداکثر 520 نیوتون بر متر مربع باشد. در یک تعریف از مقاومت کششی می‌توان گفت که حداکثر نیرویی است که یک جسم تا قبل از تغییر شکل و شکستن، می‌تواند تحمل کند.
مانند اکثر مقاطع فولادی، انواع ریل آسانسور نیز به دو روش نورد سرد و گرم تولید میشوند. در فرایند نورد گرم، دمای شمش فولادی را به اندازه‌ی 50 تا 100 درجه بالاتر از دمای تبلور مجدد فولاد، حرارت می‌دهند و پس از عبور از غلتک‌های گوناگون که دارای زوایای خاص نسبت به یکدیگر هستند، آن را تبدیل به ریل میکنند. در روش نورد سردف دمای فرآیاند بسیار کمتر از نورد گرم است ( چیزی حدود 700 درجه‌ی سانتی گراد ). در این فرایند فلز را به واسطه‌ی نیروی کشش از درون قالب خارج میکنند.
ریل‌هایی که به روش نورد سرد تولید میشوند، تنش تسلیم، استحکام و صلبیت بیشتری داشته و در مقابل قابلیت چکش خواری و ماشین کاری روی آن پایین تر است. در برخی موارد از ترکیب این دو روش برای ساخت انواع ریل آسانسور استفاده میکنند.
بهترین ریل آسانسور چه ویژگی‌هایی دارد؟
بهترین ریل آسانسور برای شما ریلی است که با خصوصیات ساختمان، آسانسور و بودجه‌ی شما هماهنگی داشته باشد. به هر حال برای انتخاب ریل مناسب می‌توانید از جدول ریل آسانسور استفاده کنید و به نکات زیر توجه داشته باشید:
- داشتن استاندارد CE اروپا و مواد اولیه مطابق با آن
- سابقه و رزومه‌ی شرکت سازنده، که هرچه این سابقه بیشتر باشد، کیفیت و قیمت ریل آسانسور نیز بیشتر خواهد بود.
- امکان ارتقاء و تغییر ریل و همچنین سازگار بودن آن با توسعه‌های احتمالی سیستم آسانسور در آینده
- قیمت مناسب در عین بهره مندی از کیفیت بالا
- متناسب با ظرفیت، سرعت و ارتفاع آسانسور
- بالاتر بودن ریل کابین نسبت به کیفیت ریل وزنه تعادل آسانسور
- استاندارد بودن طول ریل ( حداقل 5 متر )
بهتر است بدانید که برای اطلاع از کشور سازنده‌ی ریل، باید به علائم حک شده روی آن توجه کنید. به عنوان نمونه، ریلهای آسانسوری که توسط کشور اسپانیا ساخته میشوند دارای یک علامت $ در بین دو سوراخ خود هستند. درمورد ریلهای ساخته شده توسط کشور چین نیز می‌توان گفت که در این قسمت عبارت Savera China حک می‌شود.
کلام پایانی
در نهایت باید بگوییم که سه نوع ریل آسانسور در بازار ایران در دسترس است و مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که قصد خرید انواع ریل آسانسور را دارید و قیمت روز ریل آسانسور برای شما یک اولویت و فاکتور انتخاب است، پیش از هرچیزی نیاز دارید تا درمورد نوع متریال به کار رفته در آن‌ها و روش تولید ریلهای آسانسور اطلاعات کامل و جامعی داشته باشید. این مقاله به شما کمک خواهد کرد تا انتخاب بهتری داشته باشید.
تشکر میکنم بابت گسترش دانش بشری راجع به آسانسور و قطعات آن.