ایمن سازی ساختمان اگر به شکلی اصولی انجام شود، می‌تواند از خیلی از اتفاقات و بروز حوادث جلوگیری کند. ایمن سازی ساختمان خصوصا در مناطق زلزله خیز جدیی گرفته شود، چون ممکن است رعایت چند نکته ساده مانع از تخریب خانه شود.
ایمن سازی ساختمان چیست؟
ایمن سازی ساختمان به معنای فرآیند ارتقا سیستم ساختاری یک ساختمان که به‌منظور بهبود عملکرد آن تحت بارهای موجود و یا برای افزایش قدرت حمل بارهای اضافی بروی ساختمان توصیف می باشد.
استفاده از پوشش بتنی یا ژاکت فلزی برای مقاوم‌سازی ساختمان و یا بهسازی لرزه‌ای در ساختمان یکی از راهکار های مناسب در این راستا است. مقاوم‌سازی ساختمان در برابر حوادث طبیعی موضوعی بسیار مهم است ایمن‌سازی ساختمان برای هریک از دلایل فرسایش خاک، ضعف اصلاحات طراحی‌شده، کیفیت نامطلوب مواد یا ساخت‌وساز و همچنین خرابی ناشی از پیری ساختمان و یا بی‌توجهی در ساخت، موردنیاز است.
برای مطالعه بیشتر درباره اجزای ساختمان می‌توانید به مقاله آن مراجعه کنید.
هرکدام از این عوامل می‌توانند ثبات ساختمان را تهدید کند. البته برای رفع این مشکل و بهسازی لرزه‌ای هیچ راه‌حل واحدی که به‌عنوان یک متد مستقیم برای هر پروژه ارائه شود، وجود ندارد.
عموماً برای مقاوم‌سازی ساختمان جهت بازگرداندن و افزایش ظرفیت حمل بار از بتن مسلح، مصالح بنایی، چوب و سازه‌های فلزی استفاده می‌شود. با توجه به افزایش جمعیت و نیاز گسترده جامعه به مسکن بسیاری از شرکت‌های ساختمان‌سازی که در امر بهسازی لرزه‌ای و مقاوم‌سازی ساختمان فعالیت می‌کنند در تلاش‌اند تا با استفاده از روش‌ها و مصالح جدید سرعت ساخت و همچنین سبک‌سازی و عمر مفید ساختمان را افزایش دهند، چراکه نیاز سازه‌های بتنی و فولادی به مقاوم‌سازی در برابر زلزله پیش از پیش احساس می‌شود، هدف از بهسازی لرزه‌ای بهبود عملکرد اجزای سازه است.
راهکارهای مقابله با نشست ساختمان
اگرچه منظور از ایمن سازی ساختمان در علم مهندسی عمران بالا بردن مقاومت یک سازه است اما این اصطلاح امروزه برای نیروی زلزله استفاده می‌شود و به مقاوم‌سازی در برابر زلزله اشاره دارد.
ازاین‌رو بهتر است از اصطلاح بهسازی و در حالت خاص‌تر برای نیروی زلزله از اصطلاح بهسازی لرزه‌ای برای مقاوم‌سازی در برابر زلزله استفاده کنید. با توجه به اینکه بهسازی لرزه‌ای به‌شرط ثابت بودن ساختمان مطرح‌شده و گاهی اوقات دسترسی به برخی از نواحی که نیاز به تقویت دارند دشوار است بنابراین ایمن سازی ساختمان از ساخت بنا پیچیده‌تر خواهد بود.
برخی از تکنیک‌های مقاوم‌سازی نظیر ژاکت فلزی یا پوشش بتنی، شاتکریت، پیش تنیدگی یا پس تنیدگی، دیوار برشی، بادبند و مقاوم‌سازی با استفاده از صفحات یا ورقه‌های فولادی و بسیاری روش‌های دیگر ازجمله روش‌های کلاسیک مقاوم‌سازی ساختمان شناخته‌شده‌اند که برای اجرای آن‌ها معمولاً به فضای زیادی نیاز است و اغلب در برابر شرایط محیطی آسیب‌پذیر هستند.
اما با پیشرفت علم و تکنولوژی اخیراً از روش‌های و مصالح جدیدی برای بهسازی لرزه‌ای و مقاوم‌سازی ساختمان استفاده می‌کنند که FRP نامیده می‌شود. در FRP برای مقاوم‌سازی ساختمان از الیاف پلیمری بهره می‌گیرند. این روش مقاوم‌سازی در برابر زلزله نسبت به روش‌های کلاسیک و سنتی سریع‌تر و راحت‌تر انجام می‌شود و مهم‌تر از همه به لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه تر است.
برای مطالعه بیشتر درباره مصالح نامرغوب می‌توانید به مقاله آن مراجعه کنید.
ایمن سازی با روش‌های کلاسیک
بسیاری از ساختمان‌هایی که در ابتدا برای استفاده‌های خاصی ساخته‌شده‌اند با گذشت زمان به دلیل تغییر در استفاده و کاربرد آن‌ها باید بازسازی و مقاوم‌سازی شوند چراکه ممکن است به ظرفیت بارگذاری بیشتر نیاز داشته باشند. درنتیجه این تقاضاهای بار بالاتر، ساختارهای موجود باید دوباره ارزیابی‌شده و برای برآورده شدن نیازهای بار اضافی ممکن است مقاوم‌سازی ساختمان ضرورت یابد.
به‌طورکلی مقاوم‌سازی ساختمان ممکن است به دلیل تغییرات کد، بهسازی لرزه‌ای کمبودهای ایجادشده به دلیل اثرات زیست‌محیطی(مثل خوردگی )، تغییر در افزایش بار خدماتی و یا نقص ناشی از ساختار که به دلیل خطا در طراحی یا ساخت‌وساز ایجادشده است، ضرورت یابد.
برای سازه‌های فولادی و بتن آرمه، مقام سازی در برابر زلزله می‌تواند با استفاده از یکی از روش‌های مختلف نظیر شاتکریت، اتصالات قطعات پیش‌ساخته و چسباندن ورقه‌های فولادی، افزایش سطح مقطع بخش بتنی با بهره‌گیری از پوشش بتنی و کامپوزیت خارجی، فولاد پیوندی خارجی، تقویت خارجی عضو سازه‌ای با سیستم‌های پس از کشش خارجی یا داخلی و همچنین سایر روش‌ها و یا ترکیب آن‌ها، انجام شود. برای مؤثر بودن و به اشتراک گذاشتن بارهای اعمال‌شده، مقاوم‌سازی ساختمان نیز همانند تعمیر سازه‌ای، باید با ترکیب ساختارهای موجود انجام شود.
ایمن‌سازی ساختمان در برابر حوادث طبیعی با FRP
- امروزه درزمینه بهسازی لرزه‌ای و مقاوم‌سازی ساختمان در برابر زلزله پیشرفت‌های زیادی صورت گرفته است که کمک می‌کند تا طراحی سازه‌های مقاوم در برابر زلزله با اطمینان بیشتری انجام شود.
- مقاوم‌سازی ساختمان و سازه‌ها به کمک کامپوزیت FRP بسیار کارآمد و مؤثر است.
- در این روش از الیاف پلیمری برای مقاوم‌سازی ساختمان استفاده می‌شود.
- تداخل کمتر در کاربری ساختمان حین اجرا یکی از برتری‌های این روش نسبت به روش‌های سنتی است.
- در مواردی که استفاده از ماشین‌آلات سنگین و یا توقف کاربری ساختمان حین اجرا امکان‌پذیر نیست مقاوم‌سازی ساختمان تنها با کمک این الیاف پلیمری امکان‌پذیر است.
- این روش مقاوم‌سازی در برابر زلزله ضعف سیستم‌های مقاوم‌سازی با ورقه‌های فولادی و بتنی را رفع کرده و با ایجاد تکنیک‌های جدید مثل کامپوزیت‌های مختلط(هیبرید) و کامپوزیت‌های پیش‌تنیده توانسته کامپوزیت‌های FRP توسعه‌یافته‌ای را تولید کند. مقید کردن اعضای بتنی سازه با مواد FRP سبب افزایش مقاومت خمشی آن‌ها، نرمی و سرویس پذیری آن‌ها خواهد شد.
ایمن سازی با سبک سازی ساختمان
سبک سازی یکی از روش‌ها برای کاهش خسارت مالی، جانی و ایمن‌تر کردن ساختمان است. اهمیت سبک سازی و پیشگیری از مشکلات ناشی آن، بیش از هر چیز احساس می‌شود. در نتیجه، معماران و سازندگان ساختمان از دو شیوه زیر برای رسیدن به این هدف استفاده می‌کنند.
1.استفاده از نقشه‌های ساختمانی که از کمترین مصالح و ستون تشکیل شده است.
2.به کارگیری مصالح ساختمانی سبک و مدرن
بررسی مصالح موجود در بازار برای سبک سازی ساختمان
سازه‌های ال اس اف
در نوع ال اس اف با محدودیت ابعاد دهانه، هزینه زیاد، نیروی متخصص در طراحی و ساخت ومحدودیت ساخت بیش از دو طبقه مواجه هستیم.
بتن سبک
در بتن سبک به دلیل تخلخل بسیار (جهت کاهش وزن) جذب آب زیاد است که موجب کاهش کارایی آن می‌شود. البته برای رفع این مشکل می‌توان درابتدا سنگدانه را با آب مخلوط و سپس سیمان را به آن اضافه کرد.
فوم بتن
یکی دیگر از نوع‌های سبک سازی ساختمان، فوم بتن است. این فوم درمقایسه با دیگرمصالح حدود 2برابرسیمان مصرف می‌کند. در مقایسه با بتن معمولی امکان یخ زدگی و آتش سوزی در این فوم بتن‌ها بیشتر است. همچنین درصورت وجود ترک، استحکام سازه را کم می‌کند و چون تخلخل ندارد در مدت کوتاهی دچارفرسودگی می‌شود.
بلوک هبلکس
از دیگر مصالح سبک سازی ساختمان، بلوک هبلکس است که نه تنها تعداد کمی از پیمانکاران با آن آشنا هستند. هبلکس در مقایسه با دیگر بتن‌ها استحکام کمتری دارد، هبلکس توان تحمل وزن زیاد را ندارد و از استحکام کافی در برابر فشارهای وارده برخوردار نیست. در واقع اتصال پایدار و مطلوبی به اسکلت ندارد. لایه اول این بلوک‌ها جذب آب بالایی دارند، بنابراین باید از قبل خیس شوند. به هنگام خشک کردن نیز دچار جمع شدگی و انقباض کمی خواهند شد.
برای مطالعه بیشتر درباره بازسازی ساختمان می‌توانید به مقاله آن مراجعه کنید.
کلام پایانی
ایمن سازی ساختمان تاثیر مستقیمی روی کیفیت انسان ها دارد، از این رو مساله ای بسیار حیاتی می باشد که در این مقاله سعی به پرداختن جوانب مختلف آن شد تا همه خوانندگان با خواندن این مقاله، قدمی مثبت در جهت ایمن سازی ساختمان های خود بردارند.
