ابعاد کابین آسانسور از جمله مواردی است که در هنگام نصب آن باید مورد توجه قرار داد. ابعاد کابین آسانسور را اداره کل استاندارد ایران و بر اساس ظرفیت آسانسور تعیین می‌کند. در این مقاله قصد داریم ضمن ارائه جدول ابعاد استاندارد کابین آسانسور به توضیح در این خصوص بپردازیم.
ابعاد کابین آسانسور
ابعاد کابین آسانسور معمولا متناسب با ابعاد چاه و ظرفیت آن مشخص می‌گردد و این ابعاد را شرکت‌های آسانسوری و با توجه به استاندارد ملی ایران در مورد کابین آسانسور مشخص می‌کنند. در حالت معمول مهندسان معمار ابعاد چاله آسانسور در پلان را با توجه به استانداردهای مشخص شده رسم می‌کنند.
اما با افزایش نرخ رشد ساخت و ساز و میل به بهره‌وری حداکثری از فضا، برخی از سازندگان سعی می‌کنند تا کمترین مساحت ممکن را برای راه پله و آسانسور در نظر بگیرند و در عوض به زیربنای واحدها اضافه کنند. این کار مشکلات متعددی را برای طراحان و نصابان آسانسور از نظر تعیین ابعاد کابین آسانسور و نصب قطعات و کابین در چاله به وجود آورده است.
از جمله دیگر مشکلات که این کار در زمان نصب آسانسور به وجود می‌آورد، می‌توان به دوباره‌کاری و اضافه کاری، تحمیل هزینه‌های مضاعف و الزام به تخریب مجدد برای چاه آسانسور اشاره کرد. در همین راستا نیز سازمان استاندارد ملی ایران با توجه به استاندارد اروپایی EN81، جدولی را تحت عنوان جدول ابعاد استاندارد کابین آسانسور تهیه کرده است که ابعاد کابین آسانسور بر اساس وزن و تعداد مسافر در آن مشخص شده است.
جدول ابعاد استاندارد کابین آسانسور
ابعاد پیشنهادی برای چاه و کابین آسانسور بر اساس استاندارد ملی مطابق جدول زیر است:
| ظرفیت | نوع (کاربری) | مساحت (مترمربع) | ابعاد پیشنهادی کابین (عمق * عرض) | ابعاد پیشنهادی چاه (عمق * عرض) |
| 4 نفر (320 کیلوگرم) | مسافربر | 0.79 تا 0.98 | 96*96 | 125*160 |
| 6 نفر (480 کیلوگرم) | مسافربر | 1.17 تا 1.31 | 112*112 | 140*175 |
| 8 نفر (640 کیلوگرم) | مسافربر | 1.45 تا 1.59 | 124*124 | 150*190 |
| 10 نفر (750 کیلوگرم) | مسافربر | 1.75 تا 1.90 | 136*136 | 165*200 |
| 13 نفر (1000 کیلوگرم) | مسافربر | 2.20 تا 2.40 | 210*110 | 240*175 |
| 21 نفر (1600 کیلوگرم) | مسافربر | 3.40 تا 3.56 | 240*140 | 270*210 |
ابعاد کابین آسانسور ۴ نفره، ابعاد کابین آسانسور ۶ نفره و ابعاد کابین آسانسور 8 نفره را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید. اگر دقت کنید در این جدول مقدار حداقل و حداکثر مساحت مشخص شده است، که برای مثال قیمت کابین آسانسور 4 نفره بر این اساس تعیین می‌گردد که ابعاد دقیق آن چقدر است.
البته ممکن است با این مورد روبه‌رو شده باشید که وقتی وارد یک آسانسور می‌شوید، به زور 4 نفر در آن جا گرفته‌اند، اما روی پلاک آسانسور نوشته شده که ظرفیت آن 6 نفر است. این امر به آن خاطر است که اداره استاندارد در نظر می‌گیرد که اگر در آن آسانسور به زور 6 نفر خودشان را جا بدهند، یا همان 4 نفر اگر اضافه وزن داشته باشند، تجهیزات آسانسور مثل موتور و گیربکس و سیستم ایمنی و … بتوانند به خوبی عمل کنند. به عبارتی دیگر ظرفیت اعلام شده برای آسانسور بیش از چیزی است که ابعاد کابین آسانسور اجازه می‌دهد، تا تجهیزات با قدرت بالاتری نصب شوند.
عوامل موثر بر ظرفیت آسانسور
ظرفیت آسانسور را ابعاد کابین آسانسور مشخص می‌کند. البته در مرحله اول باید در هنگام طراحی پلان ساختمان با توجه به تعداد واحدها و طبقات، تعداد آسانسورها و تعداد افرادی که هر آسانسور باید جابه‌جا کند مشخص، و بر اساس آن ابعاد چاه آسانسور در پلان تعیین می‌شود. سپس با توجه به ابعاد چاه، ابعاد کابین آسانسور نیز تعیین می‌گردد. متناسب با ابعاد کابین، ظرفیت کابین آسانسور و تجهیزات مناسبش نیز انتخاب می‌شود.
حداقل مساحت کابین آسانسور
طبق استانداردها و مقررات ملی ساختمان، حداقل مساحت کابین آسانسور برای آسانسورهای 1 تا 20 نفره به شرح زیر است:
- حداقل مساحت مفید برای 1 نفر: 0.37 (حداقل مساحت قابل دسترسی: 0.28)
- حداقل مساحت مفید برای 2 نفر: 0.58 (حداقل مساحت قابل دسترسی: 0.49)
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 3 نفر: 0.60
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 4 نفر: 0.79
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 5 نفر: 0.98
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 6 نفر: 1.17
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 7 نفر: 1.31
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 8 نفر: 1.45
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 9 نفر: 1.59
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 10 نفر: 1.73
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 11 نفر: 1.87
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 12 نفر: 2.01
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 13 نفر: 2.15
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 14 نفر: 2.29
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 15 نفر: 2.43
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 16 نفر: 2.57
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 17 نفر: 2.71
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 18 نفر: 2.85
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 19 نفر: 2.99
- حداقل مساحت قابل دسترسی برای 20 نفر: 3.13
مساحت‌های اعلام شده برای کابین آسانسورهای مسافربر بوده. مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان حداقل ابعاد کابین آسانسور ویلچربر، برانکاردبر و تخت‌بر را نیز تعیین کرده است. بر اساس این مقررات:
- حداقل ابعاد کابین آسانسور ویلچر بر باید 140 در 110 سانتی متر و حداقل عرض درب بازشو 80 سانتی متر باشد.
- حداقل ابعاد کابین آسانسور ویلچر برانکارد بر (حمل بیمار) باید 210 در 110 سانتی متر و حداقل عرض درب بازشو 90 سانتی متر باشد.
- حداقل ابعاد کابین آسانسور تخت بر (حمل تخت بیمار) بر باید 240 در 140 سانتی متر و حداقل عرض درب بازشو 90 سانتی متر و ارتفاع آن 210 سانتی متر باشد.
نتیجه گیری
ابعاد کابین آسانسور را بر اساس استانداردهای موجود باید تعیین کرد. در این استانداردها ایعاد کابین براساس ظرفیت از نظر وزنی و تعداد مسافر اعلام شده است. البته گاهی اوقات ابعاد آسانسور به گونه‌ای است که از ظرفیت اسمی آن کمتر به نظر می‌آید و دلیل آن هم این است که تجهیزاتی با توان بالا برای آسانسور کار گذاشته شوند.
به طور کلی در قدم اول در هنگام طراحی پلان ساختمان باید به ظرفیت مورد نظر برای آسانسور و ابعاد متناسب با آن ظرفیت توجه شود. و سپس چاه آسانسور متناسب با ظرفیت آن تعبیه شود. حداقل ابعاد مورد نیاز برای آسانسورهای مسافربر 1 تا 20 نفره و هم‌چنین آسانسورهای ویلچربر، برانکاردبر و تخت‌بر را می‌توانید رد این مقاله مشاهده کنید.