آسانسور حمل بار بعد از آسانسورهای نفربر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. این آسانسورها بیشتر در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها، مراکز تجاری، صنایع و محل پروژه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این آسانسورها در ساختمان‌های مسکونی برای اسباب کشی نیز می‌توان استفاده کرد. در ادامه این مقاله به بررسی کامل آسانسور حمل بار و تفاوت آن با آسانسور نفربر خواهیم پرداخت.
آسانسور حمل بار چیست؟
آسانسور حمل بار یا آسانسور باربر برای حمل بار و اقلام سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند و از همین رو باید طوری طراحی شده باشند که توانایی تحمل وزن سنگین را داشته باشند. این آسانسورها بسیار شبیه آسانسورهای نفربر هستند. با این تفاوت که ظاهر و دکوراسیون کابین در آن‌ها فرق می‌کند. به این ترتیب که برای آسانسورهای نفربر معمولا از تزئینات خاصی مثل سنگ‌های تزئینی در کف استفاده می‌کنند؛ اما در آسانسور حمل بار معمولا از ورق آجدار استفاده می‌شود.
از طرف دیگر عرض درب آسانسورهای حمل بار نیز در مقایسه با آسانسورهای معمولی بیشتر است. این عرض معمولا مساوی با عرض خود کابین در نظر گرفته می‌شود تا بار به راحت وارد کابین و از آن خارج شود. این در حالی است که عرض درب آسانسورهای مسافربر معمولا کمتر از عرض آسانسور و 70 یا 80 سانتی‌متر است.
ویژگی‌های آسانسور باربر
- آسانسورهای حمل بار بسته به نوع کاربری و محل نصب آن‌ها دارای ظرفیت متفاوت هستند.
- ابعاد آسانسورهای باربر نیز با هم متفاوت است و آن‌ها میتوانند ارتفاعی از 1 تا 20 متر داشته باشند.
- چون کاربردهای آسانسور حمل بار متفاوت است، سیستم حرکتی آن‌ها هم می‌تواند با هم متفاوت باشد.
- آسانسور باربر توانایی تحمل وزن بالایی دارد و بسته به نوع آن، حتی تا 5 تن را نیز می‌تواند تحمل کند.
- سیم بکسلی که در آسانسور باربر استفاده می شود، متناسب با وزن و ظرفیت آسانسور است.
- سیم بکسل‌های آسانسورهای حمل بار به حسگرهایی وصل می‌شوند که اگر یکی از کابل‌ها پاره شد، آسانسور را متوقف می‌کنند.
- آسانسورهای حمل بار دارای سیستم برق اضطراری هستند. که در نتیجه در هنگام قطعی برق، آسانسور بدون هیچ گونه اختلالی به حرکت خود ادامه می‌دهد.
- این آسانسورها مخصوص حمل بار طراحی شده‌اند و حتی اگر بار به صورت متعادل در کابین قرار نگرفته باشد، یا بین قسمت‌های آسانسور اختلاف وزن زیادی وجود داشته باشد، آسانسور بدون مشکل به کار خود ادامه می‌دهد.
- در کابین‌های آسانسورهای حمل بار کلیدی وجود دارد به اسم کلید آلفا، که با استفاده از این کلید می‌توان از بسته شدن درب آسانسور در هنگام بارگیری جلوگیری کرد و دیگر نیازی به نگهداشتن شستی آسانسور یا مسدود کردن چشمی نیست.
تفاوت آسانسور حمل بار و آسانسور حمل مسافر
به جز تفاوت‌های اشاره شده در بالا، آسانسورهای حمل بار از نظر قطعات، طراحی و نصب نیز با آسانسورهای معمولی حمل مسافر تفاوت دارند. در زیر به برخی از این تفاوت‌ها اشاره کرده‌ایم:
- آسانسورهای حمل بار دارای سیستم ایمنی بسیار قوی و ترمز اضطراری هستند.
- سیم بکسل‌های به کار رفته در آسانسورهای باربر، به خاطر اینکه ظرفیت آن‌ها بیشتر است، قطری بزرگ‌تر از سیم بکسل به کار رفته در آسانسور مسافربر دارند. قطر این سیم بکسل‌ها با توجه به ابعاد و ظرفیت کابین مشخص می‌شود.
- چون ظرفیت آسانسورهای باربر بالا است، تابلو فرمان آن‌ها نیز باید از ظرفیت بالایی برخوردار باشد
- سیستم تعلیق آسانسور باربر معمولا دو به یک است. این امر باعث می‌شود که در صورت عدم تعادل بار در کابین، مشکلی برای حرکت کابین ایجاد نشود. برای این کار فلکه هرزگرد از موتورخانه حذف می‌شود و در عوض دو فلکه هرزگرد یا یک فلکه هرزگرد بر روی کابین قرار می‌گیرد؛ یک فلکه هرزگرد دیگر هم روی قاب وزنه وصل می‌شود تا جهت حرکت سیم بکسل را تنظیم کند.
انواع آسانسور حمل بار
آسانسورهای حمل بار را می‌توان با توجه به کاربرد آن‌ها به سه دسته تقسیم کرد:
- آسانسور حمل بار ثابت
- بالابر جک مستقیم
- بالابر هیدرولیکی کابلی
آسانسور حمل بار ثابت
از این نوع آسانسور بیشتر در مکان‌های تجاری و کارخانجات استفاده می‌شود. آسانسور حمل بار ثابت برای جابه‌جایی خودرو و تجهیزات صنعتی مناسب هستند.
بالابر جک مستقیم
در این آسانسور، همان‌طور که از اسمش پیداست، از جک هیدرولیکی مستقیم استفاده می‌شود. مورد استفاده‌ی این نوع آسانسور بیشتر در مغازه‌ها و فروشگاه‌هاست.
بالابر هیدرولیکی کابلی
این آسانسورها نیروی خود را از جک هیدرولیک می گیرند، اما با چرخ زنجیر و قرقره کابل حرکت می کنند.
انواع آسانسور حمل بار بر اساس نوع باربری
آسانسور حمل بار مدل A
کابین این مدل شبیه کابین آسانسور حمل مسافر است. بارگذاری و تخلیه‌ی بار کابین در این نوع آسانسور باید به نحوی صورت بگیرد که بیش از یک چهارم وزن بار در آستانه‌ی درب قرار نگیرد. اما وقتی بار به داخل آسانسور برده و در کف کابین توزیع شد، می تواند تا حداکثر ظرفیت اسمی آن باشد.
آسانسور حمل بار مدل B
از این نوع آسانسور تنها برای حمل وسایل نقلیه، آن هم به اندازه ظرفیت اسمی آسانسور، استفاده می‌شود.
آسانسور حمل بار مدل C1
طراحی این آسانسور به نحوی است که بار با لیفتراک وارد کابین می شود و آسانسور لیفتراک و بار را با هم جابه‌جا می‌کند. در نتیجه ظرفیت آسانسور طوری در نظر گرفته می‌شود که برابر با مجموع وزن لیفتراک و بار آن باشد. نکته‌ای که وجود دارد این است که از این آسانسور نباید برای حمل مسافر استفاده کرد.
آسانسور حمل بار مدل C2
این نوع آسانسور می‌تواند در هنگام بارگیری، بار تا 150% ظرفیت اسمی خود را تحمل کند؛ اما این 150% را جابه‌جا نمی‌کند. دلیل این امر نیز این است که لیفتراک بتواند وارد آسانسور شود و بار خود را تخلیه کند. و بعد از تخلیه بار، لیفتراک از آسانسور خارج شده و تنها بار جابه‌جا می‌شود. از این نوع آسانسور نیز نباید برای حمل مسافر استفاده کرد.
آسانسور حمل بار C3
از این نوع آسانسور حمل بار برای جابه‌جایی بارهای یکپارچه استفاده می شود. به این آسانسور چه در زمان بارگیری و تخلیه بار و چه در زمان حمل بار، نباید باری بیش از ظرفیت اسمی تحمیل شود.
جمع بندی
از آسانسور حمل بار برای جابه‌جایی بارهای سنگین استفاده می‌شود. از این آسانسورها در کارخانه‌ها، صنایع و کلا هر مکانی که نیاز به حمل بار است استفاده می‌شود. برای مثال آسانسور صنعتی را می‌توان نوعی آسانسور حمل بار دانست. این آسانسورها نسبت به آسانسورهای معمولی ظرفیت بسیار بیشتری دارند و ابعاد آن‌ها نیز بزرگ‌تر است.
آسانسور حمل بار می‌تواند به صورت آسانسور تک فاز و یا آسانسور سه فاز باشد. اما چون معمولا در مکان‌های صنعتی از آن‌ها استفاده می‌شود، به صورت سه فاز هستند. آسانسورهای حمل بار را می‌توان در سه دسته‌ی آسانسور حمل بار ثابت، جک مستقیم و هیدرولیکی کابلی تقسیم کرد.
