نقد و بررسی متراکم سازی بتن

متراکم سازی بتن یکی از راه های کاهش هوای بتن است و به فشردگی این مواد در قالب و اطراف میلگرد اطلاق می شود تا به طور کامل شکل بگیرد. فشردگی بتن هوای محبوس شده زیادی را خارج می کند و با نزدیک کردن سنگدانه ها به هم از کرمی شدن آنها جلوگیری می کند.
عملیات متراکم سازی بتن به صورت دستی و مکانیکی انجام می شود که در زیر توضیح داده شده است. نوع و مقدار بتن، حجم بتن ریزی، نحوه انتقال و قرارگیری آن، شکل هندسی قالب ها، تعداد آرماتورها، فاصله بین آنها و امکانات موجود از جمله عواملی هستند که در انتخاب بتن موثر خواهند بود.

متراکم سازی بتن

اگر بتن به درستی متراکم نشود، نفوذپذیری افزایش یافته و حباب های هوا در لایه رویی بتن ترک خواهند خورد. حباب های هوا در بتن با کاهش تماس بین بتن و میلگرد و تداوم آنها در عملکرد سازه بتنی اختلال ایجاد می کند.

روش های متراکم سازی بتن

چگالی دستی

برای این منظور تخماق را به اندازه ای در بتن فرو می کنند تا به راحتی به لایه انتهایی مواد و انتهای قالب ها برسد. ضخامت تخماق باید به اندازه ای باشد که از میلگردها عبور کند. در مخلوط های سخت از تخماق سر صاف با سطح مقطع دایره ای یا مربعی استفاده می شود. روش دیگر برای متراکم سازی بتن دستی، بیل زدن است. با استفاده از بیل و قرار دادن و خارج کردن آن از روی بتن می توان تا حدودی هوای داخل آن را خارج کرد. این باعث می شود که سنگدانه ها از قالب به بیرون رانده شده و حباب های هوا بالا بیایند.

چگالی مکانیکی

فشرده سازی مکانیکی به ارتعاش یا ارتعاش توسط دستگاه های ارتعاشی اشاره دارد. روش انتخاب شده برای بتن ارتعاشی نباید منجر به جداسازی اجزای آن شود، لذا مجریان باید از روش های استاندارد و اصولی استفاده کنند. مناسب ترین روش برای متراکم سازی بتن استفاده از وسایل مکانیکی است. رایج ترین این دستگاه ها ویبراتورهای داخلی یا شیلنگی هستند.
این دستگاه از یک محرک انعطاف پذیر تشکیل شده است که باعث چرخش نوار مرکزی می شود. با چرخش میله فلزی، تکه فلزی که به آن متصل شده به پوشش فلزی برخورد کرده و آن را تکان می دهد. ویبراتورها قطرهای مختلفی دارند که عموماً در کارگاه های ساختمانی از قطرهای 2.5 تا 7.5 استفاده می شود. هنگام استفاده از ویبراتور شیلنگ باید به چند نکته توجه داشت.
هنگام استفاده از ویبراتور شلنگی، ضخامت لایه بتن باید نازک باشد اما کمتر از صد و پنجاه میلی متر نباشد. حداکثر ضخامت لایه بتنی را می توان پانصد میلی متر در نظر گرفت. مدت زمانی که می توان بتن ویبره را با استفاده از ویبره انجام داد 5 تا 15 ثانیه است اما به طور کلی با توجه به ایجاد شیره بتن در سطح آن می توان زمان دقیق آن را تعیین کرد. اگر زمان ارتعاش طولانی باشد، ملات فرصتی برای روانکاری ندارد، در نتیجه بتن متخلخل می شود، زیرا با وجود اینکه ملات جاری نمی شود، سنگدانه ها حرکت می کنند.
برعکس، اگر لرزش برای مدت طولانی تری انجام شود، آب بیش از حد به سطح می آید که مشکلاتی مانند ترک خوردن بتن، کاهش مقاومت بتن، خامه شدن و جدا شدن را ایجاد می کند. ویبراتور شیلنگ باید در فواصل مشابه به صورت عمودی در داخل بتن قرار گیرد، اما نباید به صورت افقی یا مایل قرار گیرد. اگر سنگدانه ها بزرگ باشند و بتن کارایی کمتری داشته باشد، از ویبراتورهایی با قطر بیشتر استفاده می شود.
برای مقاطع کوچکتر میلگرد از ویبراتور به قطر 2.5 سانتی متر استفاده می شود. اگر از لرزاننده شلنگی برای حرکت دادن بتن به طرفین یا فشار دادن آن استفاده شود، اجزای اختلاط از هم جدا می شوند. از این ویبراتور می توان برای تسطیح سطح بتن با فرو بردن آن در وسط مخلوط برای صاف کردن بتن و جلوگیری از هرگونه حرکت جانبی استفاده کرد.
نکته دیگری که هنگام تراکم سازی بتن در استفاده از ویبره باید به آن توجه کرد این است که دستگاه با میلگردها و قالب ها تماس نداشته باشد زیرا باعث آسیب دیدن آنها می شود. برای اینکه حباب های هوا زودتر از بتن خارج شوند باید ویبره را سریع وارد بتن کرد و با یک حرکت بسیار ملایم بالا و پایین خارج کرد. اگر ویبره به آرامی خارج شود، هوای بالای دستگاه بالا می رود و ملات به طور یکنواخت خارج می شود.

انتخاب روش متراکم سازی بتن

• نوع بتن
• بتن اسلامپ
• مقدار آرماتورها و فواصل بین آنها
• حجم بتن ریزی
• قالب بندی شکل
• نوع روش انتقال بتن
• امکانات موجود در محل پروژه

مزایای تراکم بتن

• تراکم بتن باعث افزایش مقاومت نهایی بتن می شود.
• ارتباط بین اجزای آن باید بهتر باشد.
• این فرآیند مقاومت سایشی و عمر بتن را افزایش می دهد.
• نفوذپذیری بتن را کاهش می دهد.
• خواص انقباض و خزش بتن را کاهش می دهد.
• بتن ارتعاشی یک بتن یکنواخت ایجاد می کند.
• هوای ورودی از بدنه بتن خارج می شود.

اگر بتن خوب فشرده نشود چه اتفاقی می افتد؟

باقیمانده حباب های هوا در بتن با ایجاد فضای خالی در بتن باعث افزایش نفوذ آب به داخل بتن می شود.وجود منافذ هوا در بتن باعث ترک خوردن و شکستن بتن پس از خشک شدن می شود.