بتن رنگی همان چیزی است که همه ما در فضاهای ساختمانی و شهری، بارها آن را از نزدیک دیده‌ایم. اما آیا توجه کرده‌اید که این نوع بتن چگونه تهیه میشود و چه کاربردی دارد؟ مهندسان معمار از بتن رنگی برای تزئین اماکن و ساختمان‌های مختلفی از جمله پارک‌ها، هتل‌ها، پل‌ها، فرودگاه‌ها، پارکینگ‌ها، مراکز خرید و … استفاده میکنند.
نکته دیگری که باید به آن اشاره کنیم این است که دلیل استفاده از این نوع بتن، تنها زیبایی و تنوع ظاهری آن نیست، بلکه یکی دیگر از دلایل تمایل به استفاده از این نوع بتن، دوام و خاصیت ضد فرسایشی آن در مقایسه با انواع دیگر بتن است. در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی دقیق‌تر یکی از زیباترین و محبوب‌ترین نوع بتن‌ها بپردازیم.
بتن رنگی چیست؟
در مهندسی ساختمان هر روزه شاهد ترکیبات و خواص جدیدی در ساخت بتن‌ها هستیم و بتن، تنوع بسیار زیادی در نوع، خواص و کاربرد دارد که یکی از پر طرفدارترین مصالح ساختمانی در تمام جهان محسوب میشود. بتن رنگی در حقیقت همان بتن ساده‌ای است که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگیرد و تنها تفاوت این بتن با بتن ساده، تنوع در رنگ آن است و ترکیب آن در برابر فرسایش بسیار مقاوم بوده و از استحکام بالایی برخوردار است.
معمولا این بتن را در مسیرهای پر رفت و آمد و مسیرهایی که وسایل نقلیه سنگین از آن عبور می‌کند، به عنوان کفپوش انتخاب میکنند که تنوع رنگ بسیار بالای این نوع بتن، آن را به ابزاری بسیار کاربردی و مفید برای تزئین سطوح مختلف تبدیل کرده است.
مهندس معمار این امکان را دارد که با استفاده از این نوع بتن، نقوش مختلف و رنگارنگی را روی سطوح صاف، منحنی یا مقرنس پیاده سازی کند و در دسترس بودن، قیمت مناسب، زیبایی منحصر به فرد و دوام بسیار بالای این نوع پوشش، دلیل اصلی محبوبیت آن در بین معماران برای تزئین ساختمان‌ها و اماکن مختلف است.
بتن رنگی از چه موادی ساخته شده؟
همانطور که پیش از این اشاره کردیم، تنها تفاوت این نوع بتن با بتن معمولی در رنگ آن است، اما این رنگ‌ها چه هستند و چگونه تولید می‌شوند؟
چیزی که برای رنگی کردن سیمان به آن اضافه میشود، اصولا نامحلول و از اکسیدهای غیر آلی انتخاب می‌شوند و انتظار می‌رود که این موارد در برابر تابش نور خورشید، رنگ خود را حفظ کنند. چند نمونه از اکسیدهای مواد غیر آلی که برای ساختن رنگ بتن از آن استفاده میشود را در جدول زیر می‌بینید:
| اکسید تیتانیوم | رنگ سفید |
| اکسید کبالت | رنگ قهوه ای |
| اکسید کروم | رنگ سبز و رنگ زرد مایل به سبز |
| اکسید منگنز | نگ آبی لاجوردی |
| اکسید آهن | رنگ زرد، قرمز، قهوه ای و سیاه |
| اولترامارین | رنگ سرمه‌ای |
| دوده | رنگ سیاه |
| کهربا خام و سوخته | رنگ قهوه‌ای |
| گل اخرا | رنگ زرد |
برای ایجاد رنگ ثابت بهترین زمان، اضافه کردن مواد رنگزا به سیمان هنگام آسیاب نمودن کلینکر است و انجام این کار هنگام مخلوط کردن بتن اندکی دشوار است که برای جلوگیری از پراکنده شدن مواد رنگزا و ساده‌تر شدن مراحل مخلوط کردن ترکیب، می‌توان فوق روان کننده را به بتن افزود.
بتن رنگی چگونه ساخته میشود؟
بتن رنگی به دو دسته ساده و صنعتی تقسیم میشود که در این قسمت به نحوه‌ی ساخت آن خواهیم پرداخت:
بتن رنگی ساده
این بتن یکی از انواع بتن رنگی است که از ترکیب کردن سیمان سفید، پودر رنگی، شن، ماسه و آب با یکدیگر تهیه میشود و این نوع بتن درست مانند بتن‌های معمولی بسیار سخت و محکم و در مقابل فرسایش شدیدا مقاوم است، در واقع تنها تفاوت بین این بتن و بتن ساده، داشتن تنوع در رنگ است.
بتن رنگی صنعتی
ساخت این نوع بتن نیز مانند بتن رنگی ساده، از ترکیب سیمان سفید، پودر رنگی و آب انجام میگیرد؛ اما به جای استفاده از شن و ماسه در ترکیب بتن رنگی صنعتی، از سنگ دانههای مصنوعی استفاده میشود که این سنگدانه‌ها از ترکیبات بسیار سخت و ضد فرسایشی ساخته می‌شوند که تحمل فشار این سنگدانه‌ها، چندین برابر شن و ماسه‌های طبیعی است، در نتیجه دوام این نوع بتن از نوع دیگر آن بسیار بهتر خواهد بود و این بتن را با نام بتن ضد سایش و سخت نیز می‌شناسند.
چگونگی اجرای بتن رنگی؟
بتن رنگی هم مانند بتن ساده، درست در زمان بتن ریزی آماده شده و مورد استفاده قرار میگیرد و از آنجایی که اغلب بتن‌های رنگی به صورت کفپوش مورد استفاده قرار میگیرد، برای هر متر مربع پنج کیلوگرم بتن رنگی کفایت می‌کند. استفاده از بتن رنگی صنعتی به عنوان پوشش، مقاومت آن را در مقایسه با بتن ساده دو برابر می‌کند، البته لازم به ذکر است که استفاده از رنگ دانههای معدنی و سیلیس چسبندگی ترکیب و دوام بتن رنگی ساده را نسبت به بتن ساده زیادتر می‌کند.
هنگام ساخت بتن رنگی اگر مخلوط به درستی با هم ترکیب نشود، حفره‌های بزرگ و کوچکی در بتن ایجاد میشود و این حفره‌ها می‌تواند به مرور باعث فرسایش و ترک خوردگی بتن شود و هنگام بتن ریزی و اجرای بتن رنگی توجه کنید که تجهیزات مصرفی برای تهیه بتن عاری از هر گونه مواد اضافی مانند روغن، گریس، زنگزدگی و آلودگی باشد، در غیر اینصورت علاوه بر خراب شدن کیفیت رنگ در بتن، ممکن است از میزان سختی و کیفیت بتن نیز کاسته شود.
در حین اختلاط بتن رنگی باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
رعایت نکات زیر می تواند در یکنواختی رنگ بتن و ثبات ترکیب آن موثر باشد:
- عدم استفاده از بتونیر برای درست کردن، ترکیب و استفاده ازمیکسر با تعداد پره‌های بیشتر به جای آن
- استفاده از سیمان تیپ 1و 2 و توجه به عیار مناسب سیمان مصرفی
- استفاده از حداقل 2% رنگ به نسبت وزن سیمان (در صورت استفاده از رنگ‌هایاخرا یا گلماش طبیعی، ممکن است این میزان تا 10% افزایش یابد)
- استفاده از رزین یا روان کننده‌های نسل جدید جهت اختلاط مناسب رنگ
- عمل آوری دقیق در شرایط رطوبت و دمای مناسب (هر چه بتن در شرایط خاص مرتبط با عمل آوری بعد از تولید برای مدت زمان بیشتری قرار بگیرد، رنگ تولید شده نهایی از کیفیت و ماندگاری بیشتری برخوردار خواهد بود)
- اگر برای تراکم بتن از ویبره استفاده میشود، به زمان توجه داشته باشید تا رنگدانه از بتن جدا نشود.
تولید بتن رنگی در ایران
به تازگی در یکی از شرکت‌های دانش بنیان که در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان فعالیت می‌کند، محققان موفق به تولید بتن رنگی مقاوم به اشعه خورشید شدند و این بتن نیز به عنوان یکی از انواع این بتن شناخته میشود که در تولید آن از سیمان رنگی استفاده نشده است. جهت استعلام قیمت سیمان می‌توانید به سیوان لند مراجعه کنید.
رنگ‌هایی که در ترکیب بتن رنگی مورد استفاده قرار گرفته است، از رنگ‌های معدنی مقاوم در برابر نور خورشید، یخبندان و تغییر درجه حرارت است و استفاده از سنگدانه‌های رنگی، مقاومت رنگ آن در برابر نور خورشید را تضمین می‌کند.
کاربرد بتن رنگی در ساخت و ساز و معماری
بتن رنگی با توجه به ویژگی‌های بسیار مناسب، زیبایی و تنوعی که دارد، یک گزینه بسیار عالی برای تزئین کردن سطوح مختلف یک سازه یا ساختمان است و از این نوع بتن می‌توان به عنوان کفپوش پیاده‌رو، میدان‌ها، پارک‌ها، شهر بازی‌ها، استخرها و غیره استفاده کرد. کاربرد بتن رنگی به عنوان نمای ساختمان و پاسیو نیز اخیرا مورد توجه قرار گرفته و در چند پروژه نتایج بسیار خوبی را رقم زده است.
با استفاده از این نوع بتن حتی می‌توان مبلمان شهری، سینک و وان حمام و سرویس بهداشتی، دکوارسیون مدرن منازل و اداراتی که سبک خاصی را برای فضاسازی انتخاب میکنند و همچنین ساختن آشیانه برای هواپیماهای نظامی و دیگر ساختمان‌هایی که نیاز به استتار شدن دارند، استفاده نمود.
هزینه استفاده از بتن رنگی در نما و به عنوان کفپوش
باید در نظر داشته باشید که استفاده از بتن رنگی در مقایسه با بتن ساده هزینه‌بر است، اما فراموش نکنید که در مقایسه با انواع دیگر نما و کفپوش، انتخاب بتن‌های رنگی نما و کفپوش می‌تواند انتخاب هوشمندانه‌ای باشد و این نوع پوشش در کنار سادگی و تنوع، استحکام و دوام فوق‌العاده بالایی دارد، در نتیجه می‌توان ادعا کرد که این روش از جهات بسیار، مقرون بصرفه‌تر از روش‌های دیگر تزئین نما و کفپوش است. زیرا قیمت بلوک جهت نماکاری بیشتر از بتن رنگی برآورد شده.
خرید و قیمت بتن رنگی در ایران
قیمت نهایی اجرای بتن رنگی به عوامل مختلفی از جمله: ضخامت مورد نظر برای استفاده از بتن رنگی، مساحت قسمت‌هایی که باید با سیمان رنگی تزئین شود و همچنین حالت هندسی سطح مورد نظر بستگی دارد، اما باید بار دیگر اشاره کنیم که نسبت به روش‌های دیگر این روش، بصرفه‌تر و با دوام‌تر است. اگر برای تولید بتن رنگی از رنگ‌های پودری استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید که استفاده از رنگ بیشتر به معنای افزایش قیمت تمام شده است.
پس توجه داشته باشید که استفاده میزان بالایی از رنگ به منظور بالا بردن کیفیت بتن رنگی، راه مناسبی نیست، بنا براین 1 تا 2 درصد وزن سیمان مصرفی به آن پودر رنگ اضافه کنید تا قیمت معقولانه‌تری را به دست آورید. به طور کلی در مقایسه‌ی قیمت بتن آماده با این نوع می‌توان گفت که تفاوت هزینه‌ی چشمگیری مشاهده میشود و بتن های رنگی بسیار مقرون به صرفه هستند.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم به اختصار بتن رنگی را معرفی کنیم و از کاربردها، انواع مختلف و مزایای استفاده از آن صحبت کنیم. بتن رنگی خصلت صنعتی و بی روحی ذاتی بتن را می‌زداید و آن را به متریالی مناسب برای ایجاد فضایی شاد و رنگی تبدیل می‌کند. استفاده از این پوشش هر روز با استقبال بیشتری رو به رو میشود. میل به استفاده از بتن رنگی با در نظر گرفتن تنوع، دوام، زیبایی و استحکام این نوع مصالح کاملا قابل درک است.
در ادامه توضیح دادیم که به روش‌های مختلفی می‌توان رنگ‌های متنوع این نوع بتن را ساخت و مورد استفاده قرار داد و در آخر بیان کردیم که چرا استفاده از بتن رنگی در نهایت، مقرون به صرفه و به نفع یک پروژه تمام خواهد شد.