مصالح ساختمانی مورد استفاده در صنعت ساختمان به عنوان یکی از آلوده‌کننده‌ترین صنایع روی کره زمین شناخته می‌شود. اما ما اغلب نمی‌توانیم نقش معمار و شهرساز را با این صنعت مرتبط کنیم، بنابراین از مسئولیت مشارکت در یکی از زیانبارترین صنایع اجتناب می‌کنیم. به همین دلیل نیز نه تنها لازم است بر اهمیت نقش مصالح ساختمانی مورد استفاده بپردازیم، بلکه باید سیستم تولیدکننده آن را نیز بررسی کنیم.
صنعت ساختمان یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی در جهان محسوب می‌شود و در عین حال یکی از بزرگترین عوامل آسیب‌های زیست محیطی به دلیل مصرف زیاد منابع طبیعی، تغییر چشم انداز و تولید زباله است. از آنجا که ساخت و ساز جزو نیازهای اصلی و زنجیره تأمین جهانی است، فرآیندهای مربوط به آن نیز بر کل جهان در سطح اجتماعی و فرهنگی تأثیر می‌گذارد.
زنجیره کالا و مصالح ساختمانی
زنجیره کالا فرآیند جمع آوری منابع و تبدیل آنها به کالا است. با این حال، زنجیره تولید صنعت ساختمان کاملاً ناهمگن است. به زبان ساده، با استخراج مواد اولیه مانند چوب و مواد معدنی شروع می‌شود. سپس شرکت‌های تبدیل‌کننده این مواد اولیه را برای ایجاد محصولات میانی یا نهایی جدید، به عنوان مثال آهن که آلومینیوم یا فولاد می‌شود، تغییر می‌دهند و سپس برای تولید قاب پنجره، میلگرد و سایر سازه‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کالاها سپس فروخته می‌شوند تا به دست مصرف‌کننده نهایی در محل ساخت برسند.
بنابراین، برای درک گستردگی کامل این زنجیره، لازم است که بتوانیم مسیر مواد را از استخراج تا استفاده از آن در ساختمان پیگیری کنیم. صنعت ساختمان مسئول مصرف 40 تا 75 درصد از کل مواد اولیه جهان، از جمله سنگ آهن است که برای تولید فولاد و آلومینیوم استفاده می‌شود. برزیل یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سنگ آهن است و در سال ۱۳۹۹، این ماده 1.64 درصد از کل صادرات برزیل را به خود اختصاص داد و ارزش آن فقط از دی تا خرداد ۱۳۹۹ 2.6 میلیارد دلار برآورد شد.
برزیل همچنین یکی از بزرگترین تولیدکنندگان شمش چدن است. شمش چدن از خاک استخراج می‌شود، با راه‌آهن به بندری منتقل می‌شود و در آنجا به کشتی منتقل می‌شود و به عنوان مثال به چین صادر می‌شود. در چین، این ماده به آهن اضافه می‌شود که در آنجا نیز استخراج می‌شود و به فولاد تبدیل می‌شود، سپس از آن برای ساختن ساختمان های بلند و آسمان خراش‌هایی که شهرهای بزرگی مانند شانگهای، استفاده می‌شود. این ماجرا بسیار مقرون به صرفه است اما پیامدهای مخربی دارد.
طبق گزارش‌های تهیه شده توسط فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر و سازمان Mapa de Conflitos، سازمانی که در مورد مکان‌هایی که خطرات زیست محیطی دارند و متاثر از صنایع هستند را گزارش می‌دهد، صنعت معادن تأثیرات زیست محیطی و اجتماعی زیادی را ایجاد می‌کند. گرچه در بخش ساخت و ساز آهن تنها یک نمونه کوچک است، اما وضعیت بسیار وخیمی را آشکار می‌کند.
از یک سو، آهن به عنوان یک منبع ضروری برای توسعه شهرها و فن‌آوری‌های پیشرفته عمل می‌کند، و از سوی دیگر، آثار زیست محیطی و اجتماعی جدی ایجاد می‌کند که می‌تواند کل زمین‌ها و جوامع را از بین ببرد. این درگیری بسیار فراتر از زنجیره تامین صنعت ساختمان است، بنابراین نیاز به مشارکت مقامات برای کنترل و مهار خسارات دارد.
نقش معماران در زنجیره کالا
در عین حال، درک نقش معماران در این سناریو مهم است. معماران به عنوان مصرف کنندگان نهایی در زنجیره کالا، این فرصت را دارند که تحولاتی را در این فرایندها ترویج و تشویق کنند. یک معمار باید منتقد این سیستم باشد و به دنبال راه‌های دیگر ساخت و ساز، مصالح دیگر و روش‌های دیگر را برای پروژه‌های خود باشد. ما باید هنگام استفاده از مهارت‌‌های محلی و مواد محلی، از زیبایی شناسی و تکنیک‌ها فراتر رفته و کل فرایند تولید را در نظر بگیریم: استخراج، حمل و نقل و فرآیندهای تبدیل مواد. با این رویکرد، ما ناگزیر متوجه می‌شویم که بحثما فرای از تکنیک‌های ساختمانی است و علاوه بر ان به تغییر مفهوم شهرها و سرزمین خود نیز می پردازیم.
