آجر عضو قدیمی خانواده‌ی مصالح ساختمانی است که به گفته‌ی برخی از باستان شناسان، تاریخچه آجر به ده هزارسال پیش باز می‌گردد. این مصالح، کاربرد زیادی از گذشته تا کنون داشته و جزء مصالح محبوب به شمار می‌رود. این مصالح هم مانند برخی از مصالح ساختمانی دارای انواع گوناگونی هستند که هرکدام متریال و ویژگی خاص خود را دارد. در ادامه‌ی این مقاله به برسی تاریخچه آجر و انواع آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه آجر
در ابتدا مردم برای درست کردن آجر از گل رس و کاه استفاده می‌کردند. به این صورت که این دو ماده را با یکدیگر مخلوط می‌کردند و سپس آن را لگد می‌کردند. آن گاه مخلوط به دست آمده را در قالب‌های مستطیل شکل می‌ریختند و در آفتاب می‌پختند. این محصول بدون وجود کاه نمی‌توانست خودش را نگه دارد. مردم بابل، آشور و مصر دریافتند که می‌توان تنها با گداختن گل رس، محصولی تولید کرد که محکم‌تر و مقاوم‌تر باشند. باستان شناسان بر این باورند که تاریخچه آجر به آسیای غربی برمی‌گردد و پس از آن به غرب مصر، روم و از آن‌جا به سمت مناطق شرقی هندوستان و چین رفته است.
مواد مصرفی در ساخت آجر
آجر نوعی سنگ مصنوعی است که از پختن خشت خام و دگرگونی آن بر اثر حرارت تولید می‌شود. خاک رس، ماسه، فلدسپات، سنگ آهک، سولفات‌ها، سولفورها، فسفات‌ها، کانی‌های آهن، منگنز، منیزیم، سدیم، پتاسیم، مواد آلی و … مواد موجود در خاک این سنگ هستند. جهت مشاهده‌ی قیمت خاک رس به سیوان لند مراجعه کنید.
آجرها چگونه ساخته می‌شوند؟
تولید و ساخت این مصالح ساختمانی بسیار آسان و راحت است. مراحل ساخت آن عبارت است از:
- کندن و استخراج مواد خام
- آماده سازی مواد اولیه
- قالب گیری
- خشک کردن
- تخلیه و انبار کردن محصول به دست آمده
کوره‌های آجرپزی
پس از مرحله‌ی خشک شدن خشت‌ها، آن‌ها را در کوره و با فاصله می‌چینند. این فاصله برای عبور گازهای داغ و شعله از بین آن‌ها است. سه نوع کورهی آجرپزی داریم: کورهی تنورهای، هوفمان و تونلی. کوره‌های تونلی نوع مدرنی از کوره‌ها هستند که در آن سرامیک‌های ممتاز و صنعتی نیز تولید می‌شوند.
آجرها و انواع مختلفی از آن
شاید این مصالح در نگاه اول ساده باشند اما تنوع بسیار زیادی دارد و هرکدام از آن‌ها بسته به ویژگی‌های منحصر به فرد خود، دارای کاربرد متفاوتی می‌باشند. یکی از دلایل محبوبیت این مصالح، به کار گیری از آن در هر سبک و سلیقه‌ای بدون هیچ‌گونه محدودیت می‌باشد. این سنگ‌ها نقش اصلی معماری اصیل ایرانی را بر عهده داردند و با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، پای ثابت طراحی‌ها در هر سبکی هستند. ویژگی‌های آن همچون: ابعاد، رنگ و طرح، روش تولید، کاربرد و دیگر موارد سبب شده تا این مصالح انواع گوناگونی داشته باشند.
انواع آجرها
این محصولات تنوع زیادی دارند که شاید نتوانیم در یک مقاله به برسی تمام آن‌ها بپردازیم اما در ادامه برخی از آن‌ها را مورد برسی قرار داده‌ایم.
آجر نسوز نما
دلیل نام گذاری این محصول به این صورت، نسوز بودن خاک به کار رفته در آن است که در حرارت بالا خواص شیمیایی و فیزیکی خود را از دست نمی‌دهد. این محصول با فلزات واسطه تولید می‌شوند و بدون روکش کاری و اندودکاری در نمای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آجر لعابی
این محصول، سطح رویی آن، از لعاب‌های رنگارنگ و جذاب پوشیده شده است. شاید برایتان سوال باشد که لعاب چیست؟ درواقع لعاب مخلوط سنگ و سیلیس است که با خاک رس و اکسید آلومینیم جهت حفظ سطح شیشه‌ای خود ترکیب می‌شود و در نهایت یک فلز را به وجود می‌آورند. لعاب‌ها همچون یک پوشش محافظتی، مقاومت آن را در برابر عواملی همچون نفوذ آب و فرسایش بالا می‌برد. به همین دلیل آجرهای لعابی دوام بسیار بالایی دارند. رنگ‌های گوناگون این محصول به دلیل اکسید فلزات مختلف مانند: کروم، مس، آهن، سرب، قلع و کبالت است.
آجر فشاری
در ساختمان سازی به وفور از آن استفاده می‌کنند. از آجر فشاری در مرحله‌ی سفت کاری ساختمان استفاده می‌کنند. این محصول مقاومت فشاری بالای دارد و به همین دلیل از آن در ساخت دیوارهای باربر، طاق‌های ضربی و تیغه‌های جدا کننده استفاده می‌کنند. وزن آن حدود 2.5 کیلوگرم دارد و قیمت آن نیز بسته به میزان سفارش، متفاوت است.
آجر ماشینی
این مصالح به دو دسته‌ی سوراخ‌دار و توپر تقسیم می‌شوند که در ابعاد مختلف تولید می‌گردند. این محصول ضد اسید بوده و به دلیل تخلخلی که دارند، آب کمتری را جذب می‌کنند. وجود سوراخ در آن به دلیل نفوذ عمودی ملات به درون سیمان و در نهایت مقاومت و استحکام بیشتر است. از این نوع مصالح برای ساخت دیوارهای حمال ضد زلزله استفاده می‌شود و این استفاده 2 دلیل دارد:
- برخورداری از حجم متراکم و مقاومت بالا
- استفاده از میلگرد داخل آن به دلیل وجود سوراخ در آن و افزایش استحکام ب
آجر ماسه آهکی
جنس آن از سیلیکات کلسیم بوده که از ترکیب ماسه سیلیسی و آهک تولید می‌شوند به همین دلیل این محصول با نام آجرهای سیلیکات کلسیومی نیز شناخته می‌شوند. این مصالح به دلیل مقاومت فشاری بالایی که دارند، ظرفیت باربری بسیاری را نیز دارا است و از آن در ساخت دیوارهای حمال و حائل استفاده می‌کنند. به دلیل جذب بالای آب برای استفاده در پی‌سازی مناسب نیستند و نباید در محیط‌های اسیدی قرار بگیرند.
آجر سفالی یا ایتال
این مصالح بسیار سبک بوده و قیمت به صرفه‌ای هم دارند. از این رو با به کارگیری آن‌ها، ضخامت دیوار کمتر و در کل وزن کلی ساختمان کاهش می‌یابد. آجر سفالی از پرکاربردترین نوع مصالح ساختمانی به شمار می‌رود. سطح آن‌ها برای چسبیدن بهتر ملات به آن دارای شیارهایی است. از آجر سفالی به دلیل مقاومت فشاری کمی که دارند در ساخت دیوارهای غیر باربر و تیغه‌های جداکننده، استفاده می‌کنند.
آجر قزاقی
این محصولات از قدیمی‌ترین نوع آجرهای سنتی در ایران است که به زمان ساسانیان مربوط می‌شود. از آجر قزاقی در طاق کسری نیز به کار رفته. این محصول رایج‌ترین آجر دستی سنتی است که از محبوبیت بالایی برخوردار است و در رنگ، طرح، ابعاد متنوع تولید می‌شوند.
آجر جوش
تاریخچه‌ی آجر جوش و کشف آن بسیار جالب است. زمانی که کوره‌های آجرپزی رواج یافت، متوجه شدند که حرارت در همه جای کوره به طور یکسان پخش نمی‌شود و به همین دلیل این مصالح بسته به فاصله تا آتش، از ویژگی‌های متفاوتی برخوردار می‌شود. به عنوان مثال آن‌هایی که در فاصله‌ی کمی از آتش قرار داشتند، مقاومت بیشتری پیدا می‌کردند و در طیف رنگی قرمز تا سیاه بودند. ابتدا این محصولات را دور می‌ریختند اما امروزه در پی‌سازی، کف، نما و … مورد استفاده قرار می‌گیرند.
یک آجر خوب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
یک آجر خوب هنگام برخورد با آجر دیگر باید صدای زنگ بدهد. این صدا نشانه‌ی سلامت توپری، مقاومت و کم بودن میزان جذب آب آن است. یکی دیگر از ویژگی‌ها مقاومت در برابر آتش است که نباید خمیری و آب نشود. رنگ آن باید به صورت یکنواخت باشد و سطح آن نیز باید صاف و بدون حفره باشد. سختی در این محصولات باید به گونه‌ای باشد که با ناخن خط نیوفتد. سیوان لند با در نظر گرفتن تمام این نکات سعی بر این دارد تا محصولی با کیفیت را به شما تحویل دهد. شما می‌توانید جهت مشاهده و استعلام قیمت آجر به سیوان لند مراجعه کنید.
برسی آجرها از لحاظ کیفیت
| درجه یک | مقاومت بالا در برابر خراشیده شدن با ناخن، عاری از هرگونه شن، سنگ ریزه یا مواد ارگانیک، پختگی به اندازه، درصد جذب آب کمتر از 10%، همگن هستند و بافت منظمی دارند،همه‌ی آن‌ها هم شکل و اندازه هستند، سایز استانداردی دارند، رنگ زرد یا قرمز یکدست، فاقد شوره زدگی و گل آهک در سطح آن. |
| درجه دو | دارای سایزی استاندارد هستند، رنگ زرد یا قرمز یک شکل، شکل منظمی دارند، جذب آب آن محسوس نیست، درصد جذب آب آن بین 10 تا 15 درصد است، مقاومت خوبی در برابر خراشیدگی توسط ناخن دارد. |
| درجه سه | شکل و سایز یکسان و منظمی ندارند، رنگ آن قرمز کم رنگ است، درصد جذبی بیشتر از 15%دارد، بافت همگنی ندارند، مقاومتی در برابر خراشیدگی با ناخن ندارند، |
کلام آخر
در پایان این مقاله امیدواریم که توانسته باشیم به تمام سوالات شما در مورد تاریخچه آجر پاسخ داده باشیم. این مصالح پر کاربرد تنوع بسیار زیادی دارند که همه‌ی آن‌ها در قالب این مقاله نمی‌گنجید. سیوان لند یکی از معتبرترین پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش مصالح ساختمانی می‌باشد که می‌توانید جهت مشاهده و خرید محصول مدنظر خود به آن مراجعه کنید.
