قوانین بیمه تامین اجتماعی برای کارگران ساختمانی

در همین ابتدا در رابطه با قوانین بیمه تامین اجتماعی برای کارگران ساختمانی، باید گفت که مشاغل ساختمانی از جمله خطرناک‌ترین کارها هستند و کارگران ساختمانی بیش از سایر مشاغل در معرض انواع حوادث قرار دارند و این مشاغل به واسطه‌ی آمار، یکی از پرحادثه‌ترین مشاغل به شمار می‌روند. از این رو بیمه آنان به‌ویژه در حوزه حوادث ناشی از کار، امری حیاتی برای آن‌ها محسوب می‌شود.

قوانین بیمه تامین اجتماعی کارگران ساختمانی

قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی در تاریخ 9/8/1386 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، ولی اجرای آن به دلایل، اجرایی و بار مالی بیش از 2 سال به تعویق افتاد. این قانون کلیه کارگران ساختمانی را تحت پوشش کامل بیمه‌های اجتماعی قرار می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود بیش از 5/1 میلیون نفر را تحت پوشش خدمات بیمه‌ای قرار دهد.

در حال حاضر بیش از، 800 هزار نفر توسط این قانون بیمه شده‌اند و تقاضا برای بیمه شدن در دستور کار این قانون هنوز هم زیاد است.

حق بیمه مربوط به کارگران چگونه تامین می شود؟

در حال حاضر حق‌ بیمه مربوط به بیمه کارگران ساختمانی با اخذ درصدی از عوارض صدور پروانه ساخت (حق‌بیمه سهم کارفرما)، توسط شهرداری‌ها تامین می‌شود. کارگر مربوطه نیز با دریافت کارت مهارت فنی از سازمان فنی و حرفه‌ای در یکی از شاخه‌های مشاغل ساختمانی، و ارائه آن به شعب تامین‌ اجتماعی و پرداخت حق‌بیمه‌ی سهم بیمه‌شده توسط خود (7 درصد) می‌تواند مشمول خدمات بیمه‌ای شود.

در صورت بروز  هرگونه حوادث ناشی از کار که منجر به مصدومیت، فوت یا ازکارافتادگی کارگر ساختمانی شود ولی کارفرما با وجود الزام به گرفتن پروانه نسبت به اخذ آن اقدام نکرده باشد، سازمان تامین‌ اجتماعی علاوه بر اخذ حق‌بیمه مربوطه، جریمه‌ای معادل 25 درصد اصل حق‌بیمه محاسبه و از مالک ساختمان وصول خواهد کرد. در هر حال همواره کارگر حادثه‌دیده از تمامی تعهدات مندرج در قانون بهره‌مند خواهد شد و ضرری مشمول او نخواهد شد.

در شرایط فعلی اجرای دقیق، عادلانه و کامل این قانون به دلیل پیچیدگی‌های خاص نوع کار این قشر از نیروهای زحمتکش جامعه دچار اختلال‌هایی در اجرای آن است. امیدواریم که با گذشت زمان و تجربه بیشتر در نحوه اجرای آن شاهد پوشش بیمه‌ای کامل این عزیزان باشیم.

قبل از این مصوبه، قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی، مصوب 1352 بر این قشر از کارگران حاکم بود و آنان را به ازای حق بیمه‌ای که از کارفرمایان مربوطه دریافت می‌شد، در برابر حوادث ناشی از کار تحت پوشش حمایت‌های درمانی و بیمه‌ای قرار می‌داد. این قانون شامل مزایایی از قبیل بازنشستگی و… نمی‌شد و فقط مزایا و حمایت‌های مربوط به حوادث ناشی از کار را پوشش ‌می‌داد؛ از جمله: مستمری ازکارافتادگی و فوت ناشی از کار و هزینه‌های درمانی ناشی از حوادث کاری مشمولان.

از آنجا که این قانون بیمه کاملی نبود، همواره تلاش برای تصویب قانونی کامل‌تر در دستور دولت قرار داشت. نیاز به حمایت‌های بیمه‌ای و قانونی از این قشر در آن زمان (سال 52)، به دلیل افزایش روزافزون ساختمان‌سازی در مناطق شهری مورد توجه قرار گرفت و مسئولان قرار را بر این گذاشتند تا با عنایت به زمینه‌های وقوع حادثه در این‌گونه از مشاغل، قانون فوق را تصویب کنند و آن را به مرحله اجرا بگذارند.

این قانون به مقدار کمی مورد اصلاح قرار گرفته و تنها در سال 79 اعداد و ارقام مربوط به حق بیمه کارگران ساختمانی، از حالت مقطوع به شناور تغییر داده شد. بیمه‌ی کارگران ساختمانی فعالیت‌های همچون: ایجاد ساختمان، توسعه‌ی ساختمان، تجدید بنا یا تخریب را شامل می‌شود که در صورت بروز حادثه در هر یک از این فعالیت‌ها، کارگر آسیب دیده می‌تواند از سهم بیمه‌ی خود استفاده کند.

پوشش‌های بیمه کارگران ساختمانی

همه کارگرانی که زیر نظر بیمه‌ی کارگران ساختمانی قرار داشته باشند، از پوشش‌های زیر برخوردار می‌شوند:

• حوادث کاری و بیماری ها
• غرامت دستمزد
• ازکارافتادگی
• بازنشستگی
• فوت

لیست مشاغل ساختمانی تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی

مشاغل ذکر شده در جدول زیر از مفاد قوانین بیمه تامین اجتماعی بهره خواهند برد:

شرایط بازنشستگی بیمه کارگران ساختمانی چیست؟

با توجه به قوانین بیمه تامین اجتماعی، کارگران ساختمانی با رسیدن به سن 60 سالگی و با 20 سال سابقه کار بازنشسته می‌شوند. همچنین این گروه کاری با داشتن 35 سابقه پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی می‌توانند بازنشسته شوند.

بر اساس ماده‌ی 10 قوانین بیمه تامین اجتماعی کارگران ساختمانی و دستور اداری شماره 11839/93/1000 مورخ 93/11/25، سازمان تامین اجتماعی، مشمولان این قانون، درصورت دارا بودن یکی از شرایط زیر می‌توانند درخواست بازنشستگی نمایند:

1. ‎‎‎داشتن حداقل سابقه مقرر در قوانین بیمه تامین اجتماعی و شصت سال تمام‌ سن‌.
2. داشتن سی و پنج سال کامل سابقه پرداخت حق بیمه.

‎‎‎تبصره : میزان مستمری بازنشستگی طبق قوانین بیمه تأمین اجتماعی تعیین می‌شود.

‎‎‎مستمری از کار افتادگی جزئی و کلی‌، نحوه محاسبه و میزان آن و تغییرات درجه ازکارافتادگی جزئی و کلی تابع مقررات قوانین بیمه تأمین اجتماعی خواهد بود.

همچنین پرداخت حق اولاد و حق مسکن از مزایایی که در زمان اشتغال به بیمه شده پرداخت می‌شود، به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد چراکه کارفرما ندارند.

۱۴ ماده قوانین بیمه تامین اجتماعی کارگران ساختمانی

ماده ١

کارگران شاغل در کار های ساختمانی اعم از ایجاد یا توسعه ساختمان، تجدید بنا، تعمیرات اساسی و یا تخریب مربوط به ساختمان و به ترتیب مندرج در قوانین بیمه، با نام نویسی و اخذ کد ملی نزد سازمان تأمین اجتماعی بیمه می‌شوند.

تبصره : کارگران شاغل در کارهای ساختمانی تا زمان تحت پوشش قرار گرفتن به موجب این قانون، کماکان از حیث خدمات مشمول قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی مصوب 1352 و اصلاحات بعدی آن هستند و در صورت احراز شرایط از مزایای قانون بیمه یادشده برخوردار خواهند شد.

ماده ۲

کارگران شاغل در کارهای ساختمانی در موارد زیر از لیست افراد مشمول قوانین بیمه خارج و کماکان تابع قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 و اصلاحات بعدی آن هستند:

• وزارتخانه ها،سازمان ها، مؤسسات و شرکت های دولتی و وابسته به دولت، مؤسسات عمومی غیردولتی، شهرداری ها،  بانک ها و مؤسسات عام المنفعه و نیز کارخانجات دارای پروانه بهره برداری اعم از این که انجام کار را به پیمانکار واگذار نمایند یا رأساً انجام دهند.
• در مورد آن دسته از کارهای ساختمانی مشمول این قانون که انجام آن‌ها از طریق انعقاد پیمان به پیمانکار واگذار می‌شود حق بیمه کارگران پیمانکار براساس ماده 38 قوانین بیمه تأمین اجتماعی وصول خواهد شد.

ماده ٣

وزارت کار و امور اجتماعی (سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای) موظف است نسبت به فراخوان و آموزش کارگران شاغل در کارهای ساختمانی اقدام و کارت مهارت  فنی برای آن ها صادر نماید.

• تبصره ١ :زمانبندی، شرایط و ترتیب صدور، تمدید، تعلیق کارت مهارت فنی و نحوه شناسایی کارگران شاغل در کارگاه های ساختمانی موضوع این ماده و اشتغال آن ها در طول دوره اعتبار کارت، طبق آیین ای خواھد بود که مشترکا های رفاه و تأمین اجتماعی، کار و امور اجتماعی، مسکن و نامه توسط وزارتخانه شهرسازی و کشور تهیه و به تصویب  هیات وزیران خواهد رسید.
• تبصره ٢ :کارگران شاغل دارای کارت  مهارت فنی معتبر از تاریخ نام نویسی در سازمان تأمین اجتماعی مبتنی بر کد ملی مشمول مقررات این قانون هستند و از تعهدات آن بهرمند خواهند شد.

ماده ۴

تعهدات موضوع قوانین بیمه تامین اجتماعی شامل موارد زیر است که به بیمه شده در صورت احراز شرایط ارائه خواهد شد:

الف:  حوادث و بیماری‌ها

ب: غرامت دستمزد

ج: ازکارافتادگی

د: بازنشستگی

ه: فوت

تبصره: افراد خانواده بیمه شده جهت برخورداری از خدمات موضوع بند «الف» این ماده، طبق ماده 58 قوانین بیمه تأمین اجتماعی، و در مورد بازماندگان طبق مواد 81 و 82 قانون یادشده تعیین می‌گردند.

ماده ۵

در مواردی که انجام کارهای ساختمانی مستلزم اخذ پروانه میباشد، مراجع مربوطه مکلفند، صدور پروانه را منوط به ارائه رسید و حق بیمه برای هر متر مربع سطح زیر بنا معادل 4% حداقل دستمزد ماهانه سال درخواست پروانه به حسابی که سازمان تأمین اجتماعی اعلام خواهد کرد، پرداخت نمایند.

• تبصره ١ :در صورتی که حوادث ناشی از کار منجر به مصدومیت، فوت یا ازکارافتادگی گردد ولی متقاضی با وجود الزام به گرفتن پروانه نسبت به اخذ آن اقدام ننموده باشد، سازمان تأمین اجتماعی علاوه بر حق بیمه موضوع قوانین بیمه، جریمه‌ای به طور مقطوع معادل بیست و پنج درصد ٢۵ % اصل حق بیمه محاسبه و وصول خواهد کرد.
• تبصره ٢ :مبالغی که موقع صدور پروانه طبق مقررات این ماده پرداخت می‌گردد، در محاسبه حق بیمه کارگران پیمانکار موضوع بند (٢ (ماده (٢ ) قوانین بیمه محسوب خواهد گردید.

ماده ۶

حق بیمه  سهم بیمه شده معادل 7% دستمزد ماهانه‌ای خواهد بود که طبق ماده 35 قوانین بیمه تأمین اجتماعی مصوب 1354 برای کارگران تعیین می‌شود.

تبصره : دولت مکلف است معادل سه درصد مأخذ کسر حق بیمه موضوع این ماده به عنوان سهم مشارکت خود به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نماید، ھمچنین با توجه به تعداد افراد تحت پوشش، همه ساله با اعلام سازمان تأمین اجتماعی سهم مشارکت خود را در بودجه کل کشور منظور و به سازمان تأمی ناجتماعی پرداخت نماید.

ماده ٧

در این ماده ذکر شده که، بیمه شده مکلف است حق بیمه خود را به ترتیبی که سازمان تأمین‌اجتماعی تعیین می‌نماید پرداخت نماید.

تبصره : در صورت عدم پرداخت حق بیمه موضوع این قانون، سازمان طبق اختیارات مندرج در قانون تأمین اجتماعی برای وصول حق بیمه اقدام خواهد نمود.

ماده ٨

نقل و انتقال سابقه پرداخت حق بیمه موضوع قوانین بیمه تامین اجتماعی فی مابین صندوق های بیمه و بازنشستگی براساس قوانین مربوط انجام می‌شود.

ماده ٩

چگونگی استفاده از خدمات درمانی، مدت و شرایط و میزان غرامت دستمزد

برای حوادث ناشی از کار، تعیین درصد ازکارفتادگی، چگونگی تشخیص حوادث ناشی و غیرناشی از کار، شرایط پرداخت غرامت نقص مقطوع و برقراری مستمری جزئی و کلی، نحوه محاسبه و میزان آن و تغییر درجه‌ی ازکارافتادگی جزئی و کلی تابع مقررات قوانین بیمه تأمین اجتماعی خواهد بود.

ماده ١٠

مشمولان قوانین بیمه تامین اجتماعی در صورت دارا بودن یکی از شرایط زیر میتوانند درخواست بازنشستگی نمایند:

‍‍1-داشتن حداقل سابقه مقرر در قوانین بیمه تأمین اجتماعی و شصت سال تمام سن

2 -داشتن 35 سال سابقه‌ی پرداخت حق بیمه.

تبصره :

میزان مستمری بازنشستگی طبق قوانین بیمه تأمین اجتماعی تعیین میشود. مستمری ازکارافتادگی جزئی و کلی، نحوه محاسبه و میزان آن و تغییرات درجه ازکارافتادگی جزئی و کلی تابع مقررات قانون تأمین اجتماعی خواهدبود.

ماده ١١

طبق ای ماده، شرایط بیمه شده متوفی، بازماندگان واجد شرایط بیمه شده متوفی، نحوه برقراری مستمری بازماندگان و سهم مستمری هر یک از آنان طبق قوانین بیمه تأمین اجتماعی خواهد بود.

ماده ١٢

ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی در صورتی که ثابت شود وقوع حادثه ناشی از کارفرما می‌باشد، سازمان تأمین اجتماعی طبق مقررات این قانون (ماده 66 قوانین بیمه تأمین اجتماعی و تبصره های آن) هزینه‌های مربوط را طبق ماده 50 قوانین بیمه تأمین اجتماعی از کارفرما مطالبه و وصول خواهد نمود.

ماده ١٣

کلیه وزارتخانه ها، دستگاه‌ها، نهادها، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، شهرداری ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و دستگاه‌هایی که شمول قانون بر آن ها مستلزم ذکر نام است و مراجع صدور پروانه ساختمان مکلف به همکاری با مجریان این قانون می‌باشند.

ماده ١۴

از تاریخ تصویب این قانون آن دسته از مواد قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی مصوب 1352 و سایر قوانینی که با این قانون مغایرت دارد، لغو می‌گردد. قانون فوق، مشتمل بر 4 ماده و 9 تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ 1386/8/9 مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1386/8/16 به تأیید شورای نگهبانی رسید.

به همین خاطر، بنابر گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، در سال های اخیر سازمان تأمین اجتماعی موفق به تأمین کامل منابع سهم کارفرمایی نشده و همواره با کسری از این محل روبه رو بوده است.

بر اساس آمار دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (پاییز 1397) از میان 1,112,399 نفری که برای برخورداری از بیمه کارگران ساختمانی نامنویسی کرده‌اند، 790,617 نفر فعال، 68,813 نفر غیرفعال، 6,493 نفر پذیرش شده و پرونده‌ی 217,410 نفر نیز مختومه شده است.

از میان کارگران ساختمانی فعال، حتی اگر همه کارگران را کارگر ساده (با ضریب 1,1 حداقل دستمزد) در نظر بگیریم، سهم کارفرمایی آنها برای 6 ماهه نخست سال 1397، حدود 11600 میلیارد ریال خواهد بود که دریافتی سازمان تأمین اجتماعی بر اساس اعلام این سازمان، حدود 3700 میلیارد ریال بوده است.

بدین ترتیب بر اساس مفروضات مذکور، کسری از این محل، تنها برای 6 ماهه نخست سال گذشته، معادل 7900 میلیارد ریال حاصل شده است که در گزارش یاد شده پیش بینی شده است که این کسری تا پایان سال به 15800 میلیارد ریال برسد.

کارشناسان معتقدند، از آنجا که کسری مذکور در ردیف مطالبات سازمان تأمین اجتماعی قرار نمی‌گیرد و با توجه به کسری انباشته سازمان برای موضوع قانون بیمه کارگران ساختمانی در سنوات گذشته، به نظر می‌رسد ادامه روند پوشش بیمه کارگران ساختمانی، با چالش جدی روبه رو شود.

کلام پایانی

این مقاله را به‌طور کامل به تمام ابهاماتی که پیرامون بیمه کارگران وجود دارد، اختصاص دادیم تا افراد با آگاهی بیشتر از حق و حقوق خود، مشغول به کار و فعالیت شوند. هدف ما از این مطالب آگاهی این قشر از افراد زحمت‌کش جامعه، از قوانین مربوط به حیطه‌ی کاری آن‌ها می‌باشد. همچنین سیوان لند در تلاش است که تمام نیازهای شما در حیطه‌ی ساختمان سازی را برطرف سازد به همین جهت پلتفرفی جهت خرید آنلاین مصالح ساختمانی طراحی کرده تا بتوانید در کمترین زمان مصالح و تجهیزات مورد نیاز خود را به صورت آنلاین خریداری کنید.