سنگ تراورتن یکی از عناصر مهم و اساسی در طراحی کف و دیوارهای یک ساختمان به شمار می‌رود و سهم قابل توجه‌ای در علم طراحی رنگ‌ها و دیزاین داخلی ساختمان دارد. با توجه به کاربرد سنگ تراورتن در انواع سازه‌ها و طیف رنگ بندی متنوع و فراوان این سنگها، به عنوان نمای ساختمان، دیوارهای داخلی، کف پوش درون ساختمان، قرنیز و همچنین دیوارها و سطح محوطه‌ی ویلاها و اطراف استخر و فضاهای سبز استفاده می‌شود. حال اینکه این سنگها از چه متریالی ساخته شده‌اند و چه مزایایی دارند را در ادامه مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تاریخچه سنگ تراورتن
با توجه به پیشینه‌ی طولانی که دارد، می‌توان گفت که این سنگها به روم باستان ختم می٬شوند. کولوسئوم ( Colosseum ) یکی از شاخص ترین نمادهای معماری روم باستان است که در ساخت آن از سنگ تراورتن استفاده شده. با وجود پیشینه‌ی تاریخی تراورتن، استفاده از آن در آثار طراحی معاصری همچون لودویگ میس فن در روهه، معمار مشهور آلمانی_آمریکایی می‌توان مشاهده کرد.
غرفه‌ی آلمان در بارسلونا جهت نمایشگاه بین المللی سال ۱۹۲۲ یکی از آثار به یاد ماندنی این معمار است که به شکل شگفت انگیزی زیبا است و الهام بخش دیگر طراحان شد. در این معماری به طور عمده از سنگ تراورتن و مرمر استفاده شده.
سنگ تراورتن چیست؟
این سنگها نوعی سنگ آهک متخلخل هستند که از دستهی سنگهای تزئینی محسوب میشوند. سنگ تراورتن به جا مانده از رسوب اب‌های معدنی غارها یا چشمه‌های آب گرم یا از رسوب کف دریاها و رودخانه‌ها به وجود میآیند که به صورت پهنه‌های نسبتا وسیع دیده میشوند. این سنگ در برابر رایط آب و هوایی گوناگون مقاوم است. تراورتن را می‌توان در طبیعت به رنگ‌های سفید، کرم، شکلاتی، قرمز، گردویی، زرد، لیمویی و سیلور یافت.
بهتر است بدانید که برای سنگهای تراورتن هیچ محدوده‌ی فضایی تعریف نشده و شما می‌توانید این سنگ را در فضای داخلی و خارجی ساختمان استفاده کنید. سمگ‌های تراورتن پس از استخراج از معادن، به بلوک‌های تراورتن شکسته شده و در نهایت برای برش دادن به کارخانه‌های سنگ بری منتقل میشوند. پس از برش این سنگ به صورت اسلب، کاشی، موزائیک و … در دسترس افراد جهت استفادههای گوناگون قرار میگیرد.
کاربرد سنگ تراورتن
به دلیل تقاضای زیاد این محصل در کشورمان، سرانه‌ی تولید آن در سال‌های اخیر افزایش یافته و به عنوان سنگی ارزان قیمت شناخته می‌شود. استفاده از این سنگ به طور چشمگیری مورد توجه قرار نمی‌گرفت تا با ورود رزین به بازار و جایگزین شدن رزین به جای استفاده از بتونه و سیمان برای پر کردن تخلخل‌های سطحی، استفاده از سنگ تراورتن بیشتر مورد استقبال قرار گرفت. علاوه بر این زیبایی بی حد این سنگها سبب شد تا فروش آن در بازار افزایش یابد.
سنگهای تراورتنی که معمولا ضخامتی حدود ۱ اینچ دارند، برای فضاهای بیرونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اندازه می‌تواند تا ۲ اینچ نیز تغییر کند. از نوع ضخیم آن برای محیط‌هایی که دارای آب و هوای سرد می‌باشد، مورد استفاده قرار میگیرد. این ضخامت به این دلیل است که از آسیب دیدن سنگ در چرخه‌ی انجماد و ذوب شدن جلوگیری کند.
این همه ضخامت برای دیوارهای استخر بسیار مناسب می‌باشد. علاوه بر این بافت خاص و لیز نبودن آن نیز به دلیل حفره‌های ریز در آن است. یکی دیگر از کاربردهای سنگ تراورتن در بخش‌های داخلی ساختمان از جمله راه پله‌ها می‌باشد. دلیل به کارگیری این سنگ در این موقعیت، هم ساب پذیری زیاد آن است.
مزایا و معایب استفاده از سنگ تراورتن
مزایا
- سنگ رویی تراورتن همواره خنک می‌ماند پس می‌تواند انتخاب مناسبی برای استخر و حیاط‌ها در هوای گرم باشد.
- هم ساب پذیری بالای سنگ تراورتن
- مقرون به صرفه بودن رنگ‌های رایج آن
- بافت پر منفذ آن مانع خوبی برای لیز خوردن است.
- امکان کار کردن سنگ بدن استفاده از ملات و به صورت خشک
- نمایی دیدنی به دلیل بافت لوکس آن
- عدم رنگ رفتگی سطح سنگ تراورتن
معایب
- عدم یکنواختی در طرح و رنگ آن و همچنین مقاومت پایین آن در برابر سرما. در صورت خیس بودن سنگ تراورتن و رسیدن دمای محیط به دمای انجماد، این سنگ فورا خورد شده و به همین دلیل در زمان نگهداری طولانی مدت کوپ‌های تراورتن در هوای سرد حتما باید آن را بپوشانید.
- این سنگها مقدار زیادی از آب را جذب می‌کنند. البته این مورد می‌تواند مزیتی هم داشته باشد و آن هم دیر تر کثیف شدن آن است.
- در برابر باران‌های اسیدی از مقاومت کمی برخوردارند.
- در زمان استفاده در کفپوش‌ها، هزینه‌ی اولیه‌ی بالاتری نسبت به سایر سنگها دارند.
روش‌های استخراج سنگ تراورتن
سنگ تراورتن یکی از سنگ‌هایی است که در بسیاری از معادن سراسر جهان استخراج می‌شود. این سنگها را به روش٬های زیر استخراج می‌کنند:
- ماشین‌های کانالینگ
- سیم اره
- اره‌های زنجیری
- دستگاه‌های برش با فشار آب
پس از استخراج و جدا کردن سنگ از سینه کار، آن‌ها را به انبار منتقل می‌کنند و در آنجا نگهداری میشوند. پس از طی این مراحل، سنگ به کارخانه منتقل شده و سپس به صورت اسلب‌هایی در اندازه‌ها و ابعاد مختلف برش می‌خورند. پس از این مرحله، مراحل فراوری بسته به نیاز و خواسته‌ی مشتری انجام شده و محصول بسته بندی می‌شود و به بازار ارسال می‌شود.
فاکتورهای انتخاب بهترین سنگ نمای تراورتن
رنگ سنگ تراورتن
مهم ترین نکته‌ای در باید ابتدا به آن توجه کنید، رنگ و زیبایی نمای ساختمان است که برخی افراد رنگ‌های تیره و برخی دیگر رنگ‌های روشن مانند سفید را انتخاب می‌کنند. زیبایی این سنگها از سنگ نما رومی بسیار بیشتر است.
میزان چسبندگی سنگ
معماران و افرادی که قصد خرید سنگ نما تراورتن را دارند باید به این نکته توجه کنند که یک سنگ با چقد ملات می‌چسبد؟ در واقع زمانی که سنگ دارای چسبندگی کافی باشد، در حین پروژه و یا حتی پی از آن هم سقوط نخواهد کرد. از آنجایی که سنگهای تراورتن نوعی سنگ متخلخل و رسوبی هستند، بنابراین با منافذ و سوراخ‌های موجود در خود سبب چسبندگی هرچه بیشتر خواهند شد.
ابعاد سنگ
ابعاد سنگ تراورتن نیز یکی دیگر از مواردی است که با توجه به محل موردنظر، حائز اهمیت است و نیاز به توجه ویژه دارد. ابعاد این سنگ براساس نوع معماری ساختمان متفاوت خواهد بود، بنابراین سنگی که برای پل مورد استفاده قرار میگیرد، با ابعاد سنگ نمای بیرونی متفاوت خواهد بود.
کلام پایانی
سیوان لند در این مقاله درمورد اینکه سنگ تراورتن چیست و چه خصوصیات و ویژگی‌هایی دارد به طور کامل بحث کرد. زمانی که نوبت به انتخاب یک سنگ طبیعی می‌رسد که بتوان هم درون و هم بیرون از ساختمان از آن استفاده کرد، تراورتن برنده خواهد بود. این سنگ به تنهایی تمام مزیت‌هایی که یک سنگ باید داشته باشد را ارائه می‌دهد و به دلیل رنگ‌های خنثی، می‌تواند فرصت٬های طراحی زیادی را به ارمغان بیاورد. از دوش گرفته تا پاسیوهای فضای باز، سنگ تراورتن هیچ محدودیتی ندارد و تا زمانی که به روش صحیحی از آن مراقبت کنید تا سال‌های سال دوام خواهند آورد.