در این مقاله قصد داریم به بررسی آسانسور برج خلیفه، که بلندترین برج جهان است، و آسانسور برج میلاد که بلندترین برج در ایران است بپردازیم. هم‌چنین نگاهی به آسانسورهای دیگر برج‌هایی نظیر برج ایفل و آزادی بپردازیم.
آسانسور برج خلیفه
برج خلیفه که در دبی ، امارات متحده عربی، واقع شده است، بلندترین سازه‌ی جهان است. این برج 828 متر ارتفاع و بیش از 200 طبقه دارد که 160 تا از این طبقه‌ها قابل سکونت هستند. برج خلیفه با 330 هزار متر مکعب بتن و 39 هزار تن آرماتور فولادی، رکورددار میزان استفاده از این مصالح است. در کنار تمامی رکوردها و ویژگی‌های شگفت‌انگیز این برج، آسانسور آن قرار دارد.
آسانسور برج خلیفه سومین آسانسور سریع جهان است. برج خلیفه برای جابه‌جایی ساکنین و بازدیدکنندگان، 57 عدد آسانسور و 8 پله برقی دارد. که در این میان آسانسورهای آتش نشانی (خدمات‌رسانی) برج خلیفه 5500 کیلوگرم ظرفیت دارد و بلندترین آسانسور آتش نشانی جهان است. به علاوه در این برج آسانسورهایی تعبیه شده که تخلیه ساکنین در مواقع ضروری را ممکن می‌سازد.
آسانسور برج خلیفه می‌تواند تنها در یک دقیقه 600 متر را طی کند. به عبارتی آسانسور برج خلیفه برای پیمودن فاصله زمین تا بام برج را در عرض یک دقیقه و 2 ثانیه طی می‌کند. آسانسورهای این برج به صورت دو کابینه هستند و ظرفیت گنجایش هر آسانسور بین 12 تا 14 نفر است.
آسانسور برج میلاد
برج میلاد که به نمادی برای شهر تهران درآمده، بلندترین سازه در ایران است، به طوری که این برج از هر کجای شهر تهران قابل رؤیت است. این برج که ارتفاعش به 435 متر می‌رسد، ششمین برج مخابراتی بلند جهان نیز محسوب می‌شود و از نظر وسعت کاربری، با 13000 متر زیربنا، در بین برج‌های مخابراتی جهان مقام اول را دارد. ایمنی به کار رفته در طراحی این آسانسورها، سقوط آسانسور برج میلاد را غیرممکن ساخته است.
برای جابه‌جایی مسافران و خدمت‌رسانی به آن‌ها، 6 عدد آسانسور در برج میلاد قرار دارد. سرعت این آسانسورها بسیار بالا و برابر با 7 متر بر ثانیه است. از میان 6 آسانسور برج میلاد دو عدد ضد حریق بوده و در مواقع اضطراری می‌توان از آن‌ها استفاده نمود. هم‌چنین دو عدد از آسانسورها نیز توانایی بالا رفتن تا نوک سازه را دارند. هر آسانسور برج میلاد توانایی تحمل وزن دو هزار تا 4 هزار کیلوگرم را دارد.
آسانسور برج میلاد ویژگی های منحصر به فرد زیادی دارد که باعث تمایز آن با سایر آسانسورهای معمولی می‌شود. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
- استفاده از سیستم زنجیر جبران وانکان تولید برق در حالت ژنراتور.
- استفاده از سیستم ترمز موتور (فشار روغن هیدرولیک) برای توقف آسانسور در طبقات
- استفاده از تیرهای یک سر اتصال و بولت‌های یک متری در چاهک آسانسور به خاطر شیشه‌ای بودن آسانسور
- کابین‌های آسانسورهای برج میلاد به خاطر مسائل ایمنی سه درب دارند؛ البته اکثر بازدیدکنندگان تنها از یکی از این درب‌ها استفاده می‌کنند.
- تعبیه موتور آسانسور در عمق چاله آسانسور، به جای قرار دادن آن در بالا
آسانسور برج آزادی
برج آزادی نیز همانند برج میلاد از نمادهای شهر تهران به حساب می‌آید. این برج پیش از انقلاب اسلامی و در سال 1349 توسط حسین امانت، از برجسته‌ترین معماران عصر طراحی و ساخته شد. طراحی این برج با الهام از معماری هخامنشی، ساسانی و معماری اسلامی، به خصوص مسجد شیخ لف‌الله، صورت گرفته است.
ارتفاع برج آزادی 45 متر است و در کل داری چهار طبقه است که با دو آسانسور و دو راه پله 276 پلکانی می‌توان به آن‌ها دسترسی داشت. برج آزادی داری دو آسانسور است که اولین آسانسور برج آزادی تنها دو طبقه را بالا می‌رود و به سقف سیمانی می‌رسد. پس از آن می‌توان با استفاده از آسانسور دوم به طبقات بالاتر رفت. علت تعبیه دو آسانسور در برج آزادی به این خاطر نوع طراحی و شکل ظاهری برج آزادی است.
آسانسور برج ایفل
برج ایفل که در شهر فرانسه واقع است امروزه مقصد بسیاری از گردشگران دنیا و به‌عنوان مقصدی رمانتیک شناخته می‌شود. برج ایفل متشکل از سه سکو است. که سکوی اول در ارتفاع 57 متری از سطح زمین، سکوی دوم در ارتفاع 115 متری و سکوی سوم در ارتفاع 276 متری قرار دارد. در قسمت بالایی این برج نیز یک رستوران و سپس یک آنتن رادیویی قرار دارد.
از آن جا که برج ایفل دارای سه سطح است، آسانسورهای آن نیز متناسب با این سه سطح طراحی شده‌اند و برای رفتن از سکویی به سکوی دیگر، می‌بایست از آسانسور جداگانه‌ای استفاده کرد. اولین آسانسور برج ایفل تا ارتفاع 57 متری، دومین آسانسور تا ارتفاع 115 و سومین آسانسور تا ارتفاع 276 متری بالا می‌رود.
نکته جالب توجهی که در مورد اولین آسانسور برج ایفل وجود دارد این است که این آسانسور برخلاف تمام آسانسورها که به صورت عمودی حرکت می‌کنند، به صورت مورب و در قطر حرکت می‌کنند. اما آسانسورهای دوم و سوم به همان روال معمول و به صورت عمودی حرکت می‌کنند.
آسانسور برج ایفل روزانه هزاران بازدید کننده را جابه‌جا می‌کند و از همین رو نیز تمام موارد استاندارد آسانسور دنیا در آن رعایت شده است. طبق آمارهای در دست آسانسورهای این برج سالانه 103 هزار کیلومتر را طی می‌کنند، که این مسافت برابر است با دو بار سفر به دور کره زمین.
جمع بندی
ماهیت آسانسورهایی که در برج‌ها و سازه‌های معرف وجود دارند ایجاب می‌کند که با آسانسورهای معمولی مانند آسانسور هیدرولیکی که در ساختمان‌های چند طبقه استفاده می‌شود، تفاوت داشته باشند از همین رو قیمت آسانسور مورد استفاده در این برج‌ها هم بسیار بالا است. از جمله آسانسورهایی که همیشه مورد توجه بوده‌اند می‌توان به آسانسور برج خلیفه که بلندترین برج جهان است و سومین آسانسور سریع جهان را دارد، آسانسور برج ایفل که سه آسانسور مجزا هستند و آسانسور اول به صورت مورب حرکت می‌کند اشاره کرد.
در ایران نیز آسانسور برج میلاد و آسانسور برج آزادی که به عنوان دو نماد برای ایران و پایتخت شناخته می‌شوند، همواره مورد توجه هستند. برج میلاد که بلندترین سازه در ایران و جزو برج‌های مخابراتی بلند جهان است شش آسانسور دارد که دو آسانسور برج میلاد تا بلندترین نقطه‌ی ممکن آن بالا می‌روند. در برج آزادی نیز دو آسانسور مجزا وجود دارد که به دلیل طراحی خاص این برج، آسانسور اول تنها تا طبقه دوم و آسانسور بعدی از طبقه دوم تا طبقه چهارم که آخرین طبقه‌ی این برج است را بالا می‌رود.
