جهت نصب آسانسور چند بخش اصلی و فرعی وجود دارد که یکی از مهم ترین تجیزاتی که برای راه اندازی آسانسورها لازم و ضروری است، ریل آسانسور می‌باشد. این قطعه در ایجاد امنیت و عملکرد آسانسور نقش مهمی را ایفا می‌کند. ریل آسانسور باید طبق استانداردهای لازم طراحی و ساخته شوند تا در نحوه کارکرد آسانسور اختلالی ایجاد نشود. در این مقاله قصد داریم تا به طور کامل درمورد این تجهیزات صحبت کنیم.
ریل آسانسور چیست؟
ساده ترین مثال برای شناخت ریل آسانسور، ریل قطار است که همه‌ی ما آن را می‌شناسیم. ریل آسانسور از جنس فولاد هستند و باید از کیفیت مطلوبی برخوردار باشند تا در زمان فعال شدن ترمز اضطراری یا همان پاراشوت، بتوانند مقاومت لازم را داشته باشند. طول این تجهیزات معمولا 5 متر است و به شکل T ساخته می‌شوند. ریل آسانسور در واقع مانع از منحرف شدن کابین آسانسور و کادر وزنه خواهد شد. همانطور که در ابتدای مطلب گفته شد، چون ریل‌ها در عملکرد بهتر آسانسور نقش دارند، هرگونه مشکل و اختلال در آن‌ها می‌تواند عملکرد کلی دستگاه را با مشکل مواجه کند. به همین دلیل است که ریل‌ها را از جنس فولاد می‌سازند تا محکم و با دوام باشد.
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که این قطعات باید در زمان مناسب و خاصی روغن کاری شوند، زیرا در غیر این صورت صداهای ناهنجاری را از خود تولید می‌کنند. به این منظور، طراحان در دو طرف ریل آسانسور روغن دان‌هایی قرار داده‌اند تا در صورت لزوم، خود قطعه به صورت اتوماتیک به روغن کاری بپردازد. ریل آسانسور وظایف دیگری نیز بر عهده دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
وظایف ریل آسانسور
- مهم ترین وظیفه ریل‌ها، هدایت کابین و وزنه‌های تعادل در زمان حرکت عمودی و جلوگیری از حرکات افقی کابین و کادر وزنه و برخورد آن‌ها با دیواره‌های شفت می‌باشد.
- وظیفه‌ی بعدی ریل آسانسور جلوگیری ازنوسانات کابین به علت نیروهای خارج از مرکز در اثر جا به جایی نفرات یا بار داخل کابین آسانسور است.
- سومین وظیفه‌ی ریل‌های آسانسور توقف و نگه داشتن کابین در زمان عملکرد مکانیزم ایمنی است. ( ریل‌ها در هنگام عملکرد ترمز ایمنی یا همان پاراشوت، مانند دیسک‌های چرخ در خودرو عمل می‌کنند و فک‌های ترمز، کابین را به ریل قفل می‌کند )
انواع ریل آسانسور
همانطور که می‌دانید نحوه‌ی عملکرد آسانسور به این صورت است که افراد یا اشیاء را به کمک کابین و به صورت عمودی بین طبقات جا به جا می‌کند. کابین آسانسور و وزنه‌ی تعادل، هرکدام به شکل جداگانه‌ای درون ریل‌هایی جداگانه قرار می‌گیرند. تمام ریل‌های آسانسور موجود در بازار با طئر 5 متر و به شکل T ساخته می‌شوند. این قطعات دارای انواع گوناگونی هستند که براساس ظرفیت‌ها و مشخصات فنی پروژه‌ها انتخاب می‌شوند. در انتهای تمام ریل‌ها، نر و مادگی وجود دارد تا در نهایت بتواند به شاخه‌ی دیگری متصل شود.
این ویژگی در تمام برندهای گوناگون مشترک است و به صورت خودکار و استاندارد باید در تمام ریل‌ها وجود داشته باشد. این ویژگی سبب می‌شود تا در چاه‌های آسانسور با عمق بالا، نصابان برای نصب آسانسور با مشکل مواجه نشوند. بنابراین اگر ارتفاع و یا حجم آسانسوری زیاد باشد، قطعا می‌تواند بر روی ضخامت و کیفیت ریل انتخابی، تاثیر بالایی بگذارد. پس باید در زمان خرید، محصولات با کیفیت و مرغوب را انتخاب کنید.
اجزای تشکیل دهنده‌ی ریل آسانسور
از آنجایی که ریل‌های آسانسور به صورت شاخه‌های 5 متری تولید می‌شود پس باید با پیچ و مهره شدن شاخه‌های ریل آسانسور به یکدیگر، مسیر حرکت یکپارچه را برای کابین به همراه وزنه‌ی تعادل در چاه آسانسور ایجاد کند. جهت جلوگیری از به وجود آمدن انحراف در طول مسیر ریل، از شابلون‌های ریلی استفاده می‌کنند. به منظور حرکت نرم و کم صدای کابین روی ریل آسانسور، ضروری است تا سطح ریل همواره روغنکاری شده باشد. به همین دلیل است که در بالای کابین آسانسور روغندانی تعبیه شده که این وظیفه را بر عهده دارد.
روغن استفاده شده به این منظور، باید از کیفیت بالایی برخوردار باشد و در زمان بازدید برای سرویس‌ها باید میزان روغن را چک کنید تا در صورت کم شدن، مخزن آن شارژ شود. برای اینکه کابین و وزنه‌ی تعادل بر روی ریل بلغزد، از کفشک‌ها استفاده می‌کنند که در دو نوع اصطکاکی و لغزشی تولید و ساخته می‌شوند.
نامگذاری فنی ریل آسانسور
در استاندارد بین المللی که برای ریل‌های آسانسور وجود دارد، از تعدادی پسوند جهت شناسایی انواع ریل‌ها استفاده می‌کنند. براساس این استاندارد، پسوند A برای ریل‌هایی است که به روش کشش سرد ساخته می‌شوند و پسوند B برای ریل‌های در نظر گرفه می‌شود که با روش ماشین کاری تولید و ساخته شده‌اند. در این میان برای شناسایی ریل‌های آسانسوری که به روش ماشین کاری با سرعت بالا تولید شده‌اند، از پسوند BE استفاده می‌کنند.
سایز بندی ریل‌های آسانسور
در پروسه‌ی ساخت ریل آسانسور معیارهای گوناگونی مورد توجه قرار می‌گیرند و عواملی مانند سرعت و ارتفاع آسانسور در تولید این قطعات تاثیر گذار است. به طور کلی یک تعریف برای انواع سایز‌های ر یل آسانسور وجود دارد که براساس آن، ریل مناسب برای کابین آسانسور انتخاب می‌شود.
| ریل T5 | برای آسانسورهایی با ظرفیت 4 نفر، سرعت 1 متر بر ثانیه و ارتفاع 15 متر مناسب است. |
| ریل T9 | برای آسانسورهایی با ظرفیت 7 نفر، سرعت 1.2 متر بر ثانیه و ارتفاع 30 متر مناسب است. |
| ریل T16 | برای آسانسورهایی با ظرفیت 12 نفر، سرعت 1.6 متر بر ثانیه و ارتفاع بین 30 تا 50 متر مناسب است. |
| ریل T12 | برای آسانسورهایی با ظرفیت بیش از 12 نفر، سرعت بیشتر از 1.6 متر بر ثانیه و ارتفاع بیشتر از 50 متر مناسب است. |
نحوه انتخاب و خرید ریل آسانسور
موارد بسیاری در انتخاب نوع ریل مناسب دخیل هستند. اول از همه با توجه به مشخصات فنی که سیستم آسانسور دارد، نسبت به ظرفیت ، ارتفاع و سرعت آسانسور باید ریل مناسب با آن آسانسور انتخاب شود. ریل‌های آسانسور توسط شرکت‌های مختلفی در سراسر جهان تولید و در بازار عرضه می‌شوند. قیمت ریل آسانسور براساس کیفیت و برند تولید کننده‌ی آن با یکدیگر تفاوت خواهد داشت. از آنجایی که این قطعات نقش بسیاری را در ایمنی و حفظ جان مسافران ایفا می‌کنند، باید تلاش شود تا ریلی مناسب با شرایط پروژه انتخاب شده و از نظر کیفیتی، محصولی درجه یک و مرغوب باشد.
نحوه سرویس و نگهداری ریل آسانسور
برای آسانسورهایی با ظرفیت 4 نفر، سرعت 1 متر بر ثانیه و ارتفاع 15 متر مناسب است. نیز مانند سایر قطعات و تجهیزات آسانسور باید در زمان بازدیدهای دوره‌ای، تعمیر و نگهداری شوند. همانطور که پیش تر گفته شود، در بالای کابین آسانسور روغندانی تعبیه شده که موظف است ریل آسانسور را به طور مرتب روغنکاری کند تا کابین آسانسور حرکت نرمی داشته باشد و بتواند بین طبقات به راحتی جا به جا شود. یک از کارهای مهم در زمان بازدید اسانسور، چک کردن مخزن این آسانسور است.
ریل‌ها ممکن است براثر عمر طولانی و کارکرد بیش از حد، فرسوده شده باشند و یا به دلیل ضربه‌های وارد شده دچار آسیب شده باشند و خراب شوند که تمام این موارد می‌تواند روی کیفیت حرکت کابین آسانسور تاثیر بگذارد. تمام این موارد نشان دهنده‌ی اهمیت بالای سلامت ریل‌های آسانسور می‌باشد که اگر در زمان بازدیدهای سرویس نگهداری، دچار مشکلی بود سریعا برای حل آن اقدام کنید.
کلام پایانی
همانطور که گفته شد یکی از مهم ترین بخش‌های یک آسانسور، ریل‌های آن است. چگونگی نصب این قطعات نیز از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا هرگونه نقص در عملکرد ریل‌ها، می‌تواند در حرکت آسانسور تاثیر گذار باشد. برندهای گوناگونی این قطعات را تولید می‌کنند که عبارتند از: سوپر ساورا اسپانیا، مارازی ایتالیا، مونته فرو ایتالیا، چیلیک ترک و ریل‌های ایرانی. در زما خرید فاکتورهای لازم را در نظر داشته باشید.
